türkiye psikiyatri derneği yıllık toplantısı

PANEL-11
14. Bahar Sempozyumu/Panel Özetleri
Koruyucu Ruh Sağlığı Çerçevesinden Yıldırma (Mobbing)
Asistanlıkta Yıldırma
Oturum Başkanı : Şeref Özer
Panelist : Özgür Önder
Uluslararası kabul görmüş adıyla “mobbing” bir işyerinde, bir şahsa karşı sistematik olarak
uygulanan düşmanca baskı ve rahatsız edici bütün davranışlardır. Haksız suçlamalar, küçük
düşürmeler, genel taciz, duygusal eziyetler yoluyla bir kişiyi işyerinden dışlamayı amaçlayan kötü
niyetli bir eylemdir.
“Mobbing / Duygusal Taciz” kavramı ilk olarak 1958 yılında Avusturyalı araştırmacı
Lorenz tarafından kullanılmıştır. Lorenz mobbing terimini, güçlü bir rakibini korkutup uzaklaştırmak
isteyen güçsüz hayvanların davranışını tanımlamak için kullanmıştır.
Bir eylem biçimi olarak mobbing sözcüğü ise, psikolojik şiddet, kuşatma, topluca saldırma,
yıldırma, rahatsız etme veya sıkıntı verme anlamına gelmektedir.
“Mobbing” kavram olarak yeni tanımlanmış olmakla birlikte çalışanlarından yakından tanıdığı
ve sık sık maruz kaldıkları bir kavram olarak karşımıza çıkmıştır. Sadece tanımlanarak hukuksal
bir çerçeveye oturtulması ve dolayısıyla çalışanlara yönelik “yıldırma”nın yordanması
açısından kabulü daha yeni tarihlerde karşımıza çıkmaktadır. Mobbing daha çok işyeri barışı ve
çalışma hukuku çerçevesinde ortaya çıkan bir durum olarak gözükse de ortaya çıkışının ardından
kişide oluşturabileceği olası travma etkileri açısından ruh sağlığı hekimliğini de ilgilendiren bir
durum olarak göze çarpmaktadır.
Peki ruh sağlığı hekimleri ve asistanları birer hastane çalışanı olarak “yıldırma”dan ne kadar
paylarını alıyorlar?
Yapılan aştırmaların bir kısmı “yıldırma”nın özelikle hiyerarşik yapılanmaların belirgin olduğu
askerlik, doktorluk gibi mesleklerde daha yoğun olarak gözlemlendiği daha da önemlisi bu
uygulamanın mesleki eğitimin bir parçası olarak normalize edildiğini desteklemektedir. Ülkemizde
de bu anlayışın temellerinin Sultan 2. Mahmut’un Askeriye-i Tıbbiyesinden günümüze disiplin
içinde aktarılan bir mirasa sahip olmamızla bağlandırmak bu noktada yanlış olmaz diye düşünmekteyiz.
Biz de ülkemizde henüz yeni bir araştırma alanı olan işyerinde “yıldırma”ya ilişkin hekimler
içerisinde gerek yetkilerinin kısıtlılığı gerek kendilerinden yapılması beklenen işyükünün fazlalığı
açısından hiyerarşinin en altında yer alan asistan hekimlerin bu konuda neler yaşadığını
saptamak amacıyla İstanbul’da çalışan ruh sağlığı asistanlarının tamamına uygulanmak üzere bir
anket hazırladık.
İnanıyoruz ki bu alanda çalışmalar arttıkça işyeri barışı ve işyerinde çalışanların haklarının
eşit biçimde korunmasına önemli katkılar sağlanmış olacaktır.
47