türkiye psikiyatri derneği yıllık toplantısı

P-13
14. Bahar Sempozyumu/Poster Bildiriler
Ziprasidon İle İndüklenen Hipomani Vakası
Onur Yılmaz, Cengiz Başoğlu, Mehmet Alpay Ateş
GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi
Çok sayıda ikinci jenerasyon ya da atipik antipsikotik (AP) şizofreninin pozitif, negatif,
kognitif ve affektif semptomlarının tedavisinde başarı ile kullanılmaktadır. Klozapin, risperidon,
olanzapin, ketiyapin ve ziprasidon gibi atipik AP ler 5HT-2A serotonin reseptörlerine, D2 dopamin
reseptörlerinden daha fazla affinite göstermektedirler. Atipik AP ler şizofrenik bozukluklardaki
kullanımları yanında affektif semptomlarda, psikotik belirtili veya delüzyonel depresyonda ve
tedaviye dirençli non-psikotik depresyonda da kullanılabilmektedirler.
Birçok vakada bu ilaçların kullanımları ile indüklenen mani/hipomani bildirimleri yapılmıştır.
Polikliniğimizde ‘tedaviye dirençli major depresyon’ tanısı ve paroksetin 20 mg/gün tedavisi lle
takip ettiğimiz bir vakamızda Ziprasidon augmentasyonu denedik ve kısa süre sonrasında hastanın
hipomani ile uyumlu ruhsal muayene bulguları geliştiğini gözlemledik. Bu hastamızda
Ziprasidon ile augmentasyon denememizin nedeni, öncesinde trisiklik, SSRI ve SNRI larla yapılan
tedavi girişimlerine yanıt alınamamış olması idi. Hipomani bulgularının fark edilmesinden
hemen sonra ziprasidon kesildi ve hipomani belirtilerinin de kaybolduğu gözlemlendi.
Ziprasidon, 5HT-2A reseptörlerine en yüksek affiniteyi gösteren atipik AP dir. Ayrıca diğer
atipik AP lerden Klozapin ve Ketiyapin ile ortak bir özellik olarak 5HT-1A reseptörlerinin parsiyel
agonistidir. Tüm atipik AP ler içinde sadece Ziprasidona ait olan bir özellik ise serotonin ve
norepinefrinin presinaptik geri alımını (re-uptake) inhibe etmesidir.
Dünya genelinde atipik AP lerin kullanımı ile çok sayıda mani/hipomani indüklenmesi rapor
edilmiş olsa da non-psikotik depresyonun tedavisinde ziprasidon güçlendirmesi sonrası oluşan
hipomani vakası bildirimi çok nadirdir. Bu nedenle bu vakamızı daha yakından değerlendirdik,
diğer bildirimleri gözden geçirdik. Bu vaka üzerinden ziprasidon augmentasyonnu ile mani/hipomani
indüksiyonun olası patofizyolojik mekanizmalarını tartışmaya çalıştık.
133