YAPISAL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER‹LER‹ - GPoT, Global ...

5. Rusya Bat› pazarlar›nda hassas kabul edilen birçok üründe Türkiye’ye
pazar yaratm›flt›r. (G›da-yafl meyve sebze, çikolata, bisküvi, makarna, tütün,
içkiler-meflrubat, bitkisel ya¤lar, çay, tekstil, haz›r giyim, otomotiv, elektronik,
makineler). Bu ürünlerin bir k›sm›nda Rusya pazar›na ba¤l› olarak
üretim kapasitesi artt›r›m›na gidilmifltir. Ayr›ca bavul ticareti ve s›n›r
ticareti çerçevesinde Rusya pazar›nda do¤an imkanlar Türkiye’nin küçük
üreticilerini ilk defa ihracatç› konumuna getirmifltir, d›fl ticarette arac› firmalar›n
önemi azalm›flt›r.
6. Önemli bir baflka farkl›l›k da ikili ekonomik iliflkilerin her iki ülke
için flu aflamada asimetrik öneme sahip olmas›d›r. Rusya, Türkiye’nin
ekonomik iliflkilerinde çok önemli bir yer al›rken, Türkiye ile ifl hacmi
büyük olmas›na ra¤men Rusya için Türkiye o kadar öncelikli bir ortak
de¤ildir. Bavul ticareti hesaba kat›lmad›¤›nda Türkiye, Rusya’n›n ilk on
ekonomik orta¤› aras›nda yer alamamaktad›r (Bkz. Ek IV Tablo 3).
Rusya için iki istisna konu Türkiye’yi çok önemli yapmaktad›r. Bunlar
do¤al gaz ihracat› ve Bo¤azlardan dolay› denizyolu nakliyat›d›r. Ayr›ca,
Rusya için Türkiye, yak›n›nda h›zla büyüyen ve ürün ile hizmet ithalat› h›zla
artan bir ülke olarak çok önemli bir hedef pazar niteli¤ini tafl›maktad›r.
Enerji ürünlerinde ve silah, makine gibi ürünlerde Türkiye öncelikli potansiyel
pazard›r.
‹liflkinin bu dengesiz tabiat› iki ülkeyi birbirine ba¤layacak ve karfl›l›kl›
iflbirli¤ine teflvik edecek mekanizmalara önem kazand›rmaktad›r.
Özellikle AB’nin ortak para birimine geçti¤i ve birlik içi ekonomik politikalar›
gelifltirmeye öncelik verdi¤i bir dönemde, Türkiye’nin üretti¤i ifllenmifl ürünler veya
tar›m ürünleri AB pazar›nda daha zor yer alabilecek, AB üreticileri para birli¤i sonras›nda
daha avantajl› bir konum elde edecektir. Ayr›ca AB’nin geniflleme sürecinde
ilk hedefi olan Polonya, Çek Cumhuriyeti ve Macaristan’da bu alanda Türkiye’ye
rakiptir. Bu çerçevede, Türkiye’nin tüketim mallar› ve tar›m ürünlerinde pazarlar› ilk
aflamada Rusya, Ukrayna, Balkanlar ve Orta Asya, daha sonraki y›llarda da Çin ve
Hindistan olacakt›r. Rekabet gücünü artt›ran firmalar için ise ABD pazar›n›n önemi
gittikçe artacakt›r.
Rusya ise AB’ye hammadde ihraç etti¤i için bu pazardaki pozisyonlar›n› yitirmeyecek
ancak arzulad›¤› gibi yüksek teknoloji ve makine imalat› ürünlerini bu pazara
satamayacakt›r. Bunlar› en kolay pazarlayabilece¤i ülkeler Çin, Hindistan, Türkiye,
Orta Asya ülkeleri, Ukrayna gibi komflu ülkeler olacakt›r.
104