YAPISAL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER‹LER‹ - GPoT, Global ...

gelerinde çöken ürün da¤›t›m sistemini canland›rmak için kurulan ticaret evleri
(toptanc› merkezler) geçifl döneminin ürünü olmalar› neticesinde yavafl yavafl
önemlerini yitirmifllerdir. 1996 y›l›na kadar ticaretin yar›s› bu merkezlerde gerçekleflirken,
1997 y›l›nda gerileme bafllam›flt›r. Bölge yönetimleri perakende ticaretin
marketlere kaymas›n› tercih etmektedir. Tüketicilerin toptanc› merkezlerden ziyade
perakende sat›fl yerlerine kaymas› ve Bat›l› anlamda ma¤azalar›n ön plana ç›kmas›
Rusya’da önemli bir geliflmedir.
Perakende ticaret noktalar›nda sat›fllar 1991 y›l›nda 8.9 milyar dolar iken 1997
y›l›nda 149 milyar dolara ç›km›flt›r. 90’l› y›llar›n bafl›nda perakende sat›fllardan daha
yüksek hacmi olan bavul ticaretinin 1997 y›l›ndaki piyasa pay› ise 16 milyar dolar
ile s›n›rland›r›lm›flt›r. 25
Rusya’da üretim yapmak da tüketim mallar›n›n pazarlanmas› aç›s›ndan önem
kazanm›flt›r. Özellikle son krizden sonra ithalat› sürdürmek imkans›z hale gelmifltir.
1997 y›l›n›n sonlar›na do¤ru gündeme gelen ve ikili ekonomik iliflkileri h›zla
de¤ifltiren bir etken Asya krizi olmufltur. Asya bölgesi ülkeleri hem Rusya, hem Türkiye
için öncelikli ticaret ortaklar› olmamalar›na ra¤men (Rusya için Çin hariç), krizin
en büyük pazarlarda büyüme h›z›n› frenlemesi, bu pazarlara sahip ülkelerin ithalatlar›nda
daralmalara yol açm›flt›r. Türkiye için özellikle AB ve Rusya’daki daralman›n
sorun oluflturmas› beklenirken; Rusya için, hedefledi¤i Çin, Japonya pazarlar›
ve AB pazar›ndaki daralma sorun olmaktad›r.
1998 y›l›nda Rusya’da bafllayan ekonomik kriz, Türk-Rus ticaretini önemli bir
oranda geriletmifltir. Rusya’ya ihracat yüzde 34.2 gerilerken, bu ülkeden ithalat yüzde
4.9 artm›flt›r.
‹hracat›n azalmas›nda belirleyici sebep Rusya’da ithal mallar ve yerel mallar aras›ndaki
fiyat makas›n›n yerel mallar›n lehine aç›lm›fl olmas›d›r. Ayr›ca sat›n alma gücü
h›zla azalan Rus vatandafllar› baz› ürünleri sat›n almamaya bafllam›fl veya daha
ucuz Uzakdo¤u mallar› ithalat›na yönelmifllerdir.
Bu geliflmelerin neticesinde Rusya, Türkiye’nin ihracat›nda elde etti¤i yeri kaybetmifltir.
Özellikle 1998 y›l›n›n son aylar›nda ikili ticaret h›zla azalm›flt›r. Azalma
e¤ilimi 1999 y›l›n›n ilk üç ay›nda da devam etmifl, ihracat bir önceki seneye göre
%70.2 azal›rken ithalatta da %20.8’lik azalma gözlenmifltir.
Rusya’ya ‹hracatta Önde Gelen Sektörler
Rusya ile ticari iliflkilerde en önemli konulardan birisi bu ülkenin ülkemiz için
120