YAPISAL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER‹LER‹ - GPoT, Global ...

Ulaflt›rma alan›nda bir baflka geliflme 1989 y›l›ndan itibaren THY’n›n Moskova
seferlerine bafllamas› olmufltur. ‹stanbul - Moskova Hatt› k›sa bir süre içerisinde
THY’nin en önemli hatlar›ndan birisi olmufltur.
Bu dönemde özellikle SSCB’den enerji al›mlar› ile ilgili yap›lan siyasi tercih, o
dönemde bafllat›lan Türk ekonomisinin d›fla aç›lmas› ve ihracat› artt›rma politikalar›na
da uygun olmufltur. Bu tercihin do¤rulu¤u 90’l› y›llarda Türkiye ile Rusya ve
Türkiye ile di¤er eski Sovyet Cumhuriyetleri aras›ndaki iliflkilerin geliflmesi ile kan›tlanm›flt›r.
4.2. 1990’l› Y›llarda Türk-Rus Ekonomik ‹liflkileri
4.2.1. D›fl Ticaret
Rusya’n›n D›fl Ticaretinde Temel E¤ilimler
1993 y›l›ndan itibaren Rusya’n›n d›fl ticareti h›zla liberalleflmifltir. D›fl ticarette
devlet monopolleri la¤vedilmifl ve yavafl yavafl özel sektör ön plana ç›km›flt›r. 1996
y›l›nda ihracat vergileri de kald›r›l›nca, sadece ithalatta ticareti engelleyici tarife ve
tarife d›fl› engeller kalm›flt›r.
Rusya, ihracat›nda ifllenmifl ürünlerin oran›n› artt›rma, makine ve yüksek teknoloji
ürünleri ihraç etme; ithalatta da tüketim mallar› ithalat›n› s›n›rlama, Rusya’da kurulan
ikame sanayileri koruma ve bu çerçevede de yat›r›m mallar› ithalat›na a¤›rl›k
vermeyi d›fl ticaretinde temel strateji olarak benimsemektedir.
Rusya’n›n d›fl ticaretinde baflka bir öncelik de ba¤›ml›l›¤›n›n yüksek oldu¤u Bo-
¤azlar, Balt›k Devletleri limanlar›, Ukrayna üzerindeki boru hatlar› gibi temel ihracat
yollar›na alternatif yollar bulmakt›r. Belarus üzerinden boru hatlar› inflaat›, St.
Petersburg’ta yeni limanlar açmak, Uzakdo¤u ve Çin’de yeni ihracat noktalar› oluflturmak
bu stratejiyi hayata geçiren planlar›n bir k›sm›d›r. WTO’ya üyelik müzakereleri
neticesinde Rusya’n›n d›fl ticaretinin daha da liberalleflmesi, baz› ulusal sektörlerin
zor durumda kalmas› beklenmektedir.
WTO ve IMF’le yap›lan temaslarda Rusya, kay›td›fl› ihracat ve ithalat› (bavul ticareti)
s›n›rlama konusunda büyük bask› görmektedir. Bu ülkenin özellikle ithalatta
kay›td›fl› ifllemleri toplam ithalat hacminin yüzde 25’ini oluflturmaktad›r.
Rusya’da tüketim mallar› sanayilerinin canlanmas› sonucunda bu ürünlerin ithalat›nda
gerileme yaflan›rken makine ve teçhizat ithalat› artmaktad›r.
‹hracat› teflvik etmek için mali araçlar› eksik olan Rus hükümeti, sadece yap›sal
114