YAPISAL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER‹LER‹ - GPoT, Global ...

müdahalelerle de yüzde 50 civar›na inmifltir.
Rusya’n›n iyi kredi notu sayesinde ucuz kredi bulan devlet kurumlar› ve özel
bankalar›n bu kredileri geri ödemedeki s›k›nt›lar›n› hafifletmek için 90 günlük d›fl
borç ödeme moratoryumu ilan edilmifltir. Spekülatif faaliyetleri önlemek aç›s›ndan
yabanc›lar›n k›sa vadeli finansal araçlara yat›r›m yapmalar› da yasaklanm›flt›r.
Bu tedbirler neticesinde do¤an ekonomik kriz h›zla siyasi krize dönüflmüfl ve
Kirienko’nun görevden al›nmas›yla hükümet krizi do¤mufltur. Daha da önemlisi
Yeltsin’in Devlet Baflkanl›¤› o güne kadar olmayan bir flekilde tart›fl›lmaya bafllanm›flt›r.
Duma Yeltsin’in Baflbakan aday›n› onaylamay›p kendisini tavize ve Duma’ya
daha uygun Baflbakan atamas›na zorlam›flt›r. Ancak krizin ekonomik sonuçlar› daha
da y›k›c› olmufltur:
1. Krizle birlikte Rusya’daki bankac›l›k ve ödemeler sistemi çökmüfltür. Hükümet,
bankalar ve rubleye karfl› önemli bir güven sorunu do¤mufltur. Rusya uluslararas›
finans piyasalar›nda izolasyon dönemine girmifltir.
Sadece birkaç banka borçlar›n› ödeme veya ödeme takvimini tekrar düzenleme
imkan› elde etmifltir. Bankalararas› ödemelerin yerine peflin ödeme veya gayriresmi
ödeme mekanizmalar› do¤mufltur. Kredi kartlar› dondurulmufl, banka personelleri
yüzde 30-70 azalt›lm›fl, bankalararas› çeflitli birleflme çabalar› bafllam›flt›r.
Bank Imperial’›n lisans› iptal edilmifl ve SBS-Agro Bank millilefltirilmifltir.
2. D›fl ticarette akreditif ifllemleri azalmaya bafllam›flt›r. Barter türü ticaret
önplana ç›km›flt›r. Devalüasyonun Rusya’n›n ihracat›n› önemli ölçüde artt›rmas›
beklenmemekle birlikte petrol ve do¤al gaz flirketlerinin kar oranlar›n›n artmas›
beklentisi do¤mufltur.
3. Ülke içinde perakende sat›fllar h›zla artarken toptan sat›fllar büyük al›c›lar›n
nakit sorunlar› neticesinde h›zla azalm›flt›r. Krizin ileriki aflamalar›nda ise halk perakende
sat›fl yerlerinden aç›k pazarlara yönelmeye bafllam›flt›r. Perakende ticareti
ile u¤raflanlar elindeki stoklar› eritemediklerinden ithalatlar›n› k›sm›fl veya tamamen
dondurmufltur.
4. Spekülatif sermaye Rusya ve benzer durumdaki ülkelerden h›zla kaçarken,
Bat›l› yat›r›mc›lar›n Rusya'da risk alma istekleri azalm›flt›r. Birçok sektörde yabanc›-
lar, yüksek vergiler, yüksek suç oran›, yolsuzluklar, zay›f banka sistemi ve eksik
mevzuat›n yan›na ekonomik krizin eklenmesiyle Rusya’ya ilgisini yitirmifltir.
5. Rusya’da döviz darbo¤az› boy göstermifltir.
152