YAPISAL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER‹LER‹ - GPoT, Global ...

ulunmamaktad›r.
Yang›n söndürme amaçl› olarak Çanakkale ve ‹stanbul Bo¤azlar›nda toplam 5
adet gemi mevcuttur. Bunlara ilaveten 11 römork ve 2 kurtarma gemisi yang›n söndürme
amaçl› donat›lm›flt›r. Ancak uzmanlar›n belirtti¤ine göre, bunlar›n hiç birisi
uluslararas› standartlara uygun de¤ildir. 96 Bu gemilerin deniz yüzeyine s›çrayacak
akaryak›t yang›nlar›yla mücadelede etkili olabilmesine olanak yoktur. ‹zleme sistemleri
olmad›¤› için yanan gemi içindeki geliflmeleri izlemek, yanan gemi bünyesinde
yang›na müdahale edebilmek, yanan gemiden yaral› personel ç›kartmak
mümkün de¤ildir.
Deniz temizleme hizmetleri konusunda da Türkiye’nin geride kald›¤› görülmektedir.
Deniz yüzeyindeki s›v› ve kat› at›klar› toplama imkan›na sahip olan ikisi ‹stanbul
Belediyesi’ne, biri TURMEPA’ya ait olmak üzere 3 gemi bulunmakla birlikte
bunlar›n toplam kapasitesi 100 m 3 /saati aflmamaktad›r. Oysa ortalama büyüklükte
bir tanker kazas›na müdahale edebilmek için 3000 m 3 /saatlik bir kapasitenin olmas›
gerekti¤i yine uzmanlar taraf›ndan tespit edilmifltir. 97 Bu kurulufllar›n elinde bulunan
2200 metrelik fliflme tip ya¤ bariyerinin de ihtiyac› karfl›lamaktan uzak oldu¤u,
ayr›ca Türkiye’nin envanterinde yang›n bariyerlerinin bulunmad›¤› da bilinmektedir.
VTS’ler ile birlikte bu eksikliklerin de giderilmesi dünyaya Türkiye’nin Bo¤azlar›n›n
güvenli¤i ve ‹stanbul flehrinin selameti konusunda samimi oldu¤u mesaj›n›
verecektir.
2.4. De¤erlendirme
11 Ocak 1994 tarihli Bo¤azlar Tüzü¤üne salt düzenleme yapma hakk› aç›s›ndan
bak›ld›¤›nda Montreux Sözleflmesi’nin hükümleri aç›k de¤ildir. Türkiye’nin geçiflle
ilgili ulusal düzenleme yapma hakk› olup olmad›¤› sözleflmenin maddelerine
bakarak ç›kart›lamaz. Fakat Türkiye’nin önde gelen deniz hukuku uzmanlar›ndan
Prof. Dr. Sevin Toluner’in belirtti¤i gibi, Montreux Konferans›’ndaki konuyla ilgili
tart›flmalar gözönünde tutuldu¤unda trafik düzenlemeleri yap›lmas› yetkisinin "geçifl
hakk›n›n özüne dokunmamak, antlaflmada öngörülen aç›k hükümlere ters düflmemek
ve bu konumdaki bo¤azlar için öngörülen hukuki rejim çerçevesinde kal›nmak
flart›yla" Türkiye’nin elinde oldu¤u "ileri sürülebilir". 98 1994 Tüzü¤ünü haz›rlayanlar›n,
Prof. Toluner’in klasikleflen görüfllerini dikkate almad›klar›, hukuktan
çok siyaseti ön plana ç›kartt›klar› anlafl›lmaktad›r. 99
Retorik düzeyde bak›ld›¤›nda 1994 Tüzü¤ünün hiç bir ifle yaramad›¤›n› söylemek
yanl›fl olur. Bu tüzük ve yaratt›¤› tart›flmalar sayesinde Türkiye, dünyaya
Bo¤azlar›n›n daha fazla riski tafl›yamayaca¤›n› anlatabilmek imkan›na kavuflmufltur.
56