YAPISAL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER‹LER‹ - GPoT, Global ...

1998 y›l›nda d›flar›dan gelen krediler rublenin güçlendirilmesi ve iç ve d›fl borç
ödemelerine giderken, hükümet ithalat› k›smak için ek yüzde 3’lük ithalat vergisine
baflvurmufltur.
1998 y›l›nda herkes taraf›ndan sab›rs›zl›kla beklenen Rosneft ve Gazprom’un
özellefltirme denemeleri fiyasko ile sonuçlanm›flt›r. Düflen petrol fiyatlar› karfl›s›nda
Rosneft ilk ihalede 2.2, ikinci ihalede de 1.6 milyar dolara al›c› bulamam›fl, Gazprom’un
yüzde 5’i de sat›lamam›flt›r.
Gelirleri artt›rmak için tüm araçlardan yoksun Rus hükümeti Duma’n›n muhalefetinden
dolay› daha esnek, cayd›r›c› ve genifl bir vergi yasas› veya geçici vergi
düzenlemeleri haz›rlayamam›flt›r. May›s 1998’de iflsizlik oran› yüzde 9.3’e ç›karken,
Haziran 1998’de hükümetçe ödenmeyen maafllar›n toplam› 11 milyar dolara ulaflm›flt›r.
Bütün bu s›k›nt›lar Rusya’da devalüasyon beklentisinin do¤mas›na yol açm›flt›r.
Uluslararas› kredi kurulufllar› peflpefle Rusya’n›n kredi notlar›n› düflürmüfltür. Ayr›-
ca, Rusya’daki yat›r›mlar›n önemli bir k›sm›n›n s›cak para olmas› bu paran›n ülkeyi
h›zla terkedebilece¤i korkular›n› uyand›rm›flt›r. Gerçekten de 1997 y›l›nda Rusya’ya
6.2 milyar dolar do¤rudan yat›r›m yap›l›rken portföy yat›r›mlar› 10.5 milyar
dolar olmufltur.
13 Temmuz 1997’de Rus hükümeti ve uluslararas› finans kurulufllar›n›n Rusya’ya
22 milyar dolarl›k bir destek paketi aç›klamas› da devalüasyon beklentisini
azaltamam›flt›r. Kirienko hükümetinin anti-kriz paketinin uygulanmas› için her ay
gelirlerin 3-4 milyar Ruble ile artt›rmas› gerekirken gelirlerde sürekli düflüfl gözlenmifltir.
Hükümet ve özel sektörün d›fl borç ödemeleri aksamaya bafllam›flt›r. 1 Ocak
1998 itibar›yla Rusya’n›n 149 milyar dolar devlet ve 30 milyar dolar özel sektör d›fl
borçlar› birikirken gelirlerdeki gerileme bu borcun ödenmesini zorlaflt›rm›flt›r. 76
1998 y›l›n›n önemli bir baflka talihsizli¤i Rusya’da son 40 y›l›n en kötü hasat›-
n›n elde edilmesi olmufltur.
Kirienko, 17 A¤ustos 1998’e kadar anti-kriz program›n› devam ettirmifl ancak bu
tarihte yeni tedbirlerin kaç›n›lmaz oldu¤unu görüp Rusya için tarihi önem tafl›yan
kararlar alm›flt›r.
Herfleyden önce ruble koridoru kald›r›lm›fl ve neticede 17 A¤ustos ve 7 Eylül
aras›nda ruble devalüasyonu karaborsada yüzde 70’e kadar ç›km›fl, daha sonraki
151