YAPISAL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER‹LER‹ - GPoT, Global ...

yönde çal›flt›r›lm›flt›r. 1411 km’si Rusya topraklar›nda kalan hatt›n 153 km’si ayr›l›kç›
rüzgarlar›n esti¤i Çeçenistan’dan geçmektedir. 24 Çeçenistan’dan geçen hatt›n 78.4
km’lik savafltan ve h›rs›zl›ktan zarar görmüfl bölümü RF taraf›ndan tamir edilmifltir. 25
Hatt›n iflletilmesinden Rus Transneft flirketi sorumludur ve Bakü’den gönderilen petrolü
Novorossisk’den gemilere yüklemeyi üstlenmifltir. Buna karfl›l›k Transneft ton
bafl›na 15.67 dolar ücret almaktad›r. RF hükümeti Çeçenistan’› aflmak amac›yla 283
km’lik Da¤istan üstünden geçen bir by-pass hatt› inflaa edilmesi için 1997 y›l› içinde
çal›flmalar bafllatm›flt›r. 26 Finansman› Transneft taraf›ndan karfl›lanacak bu bypass
hatt›n 200-220 milyon dolara mal olaca¤› söylenmektedir
Bakü-Novorossisk hatt› 12 Kas›m 1997 tarihinde aralar›nda Baflbakan Mesut Y›lmaz’›n
da bulundu¤u AIOC orta¤› devletlerden gelen üst düzey davetlilerin kat›ld›-
¤› bir törenle resmen aç›ld› ve hattan 1997 y›l› içinde 200.000 ton petrol Novorossisk
liman›na sevk edildi. Novorossisk hatt›n›n mali portresi yüksek olmayan ek yat›r›mlarla
17 milyon ton tafl›yabilecek kapasiteye ç›kart›labilece¤i bilinmektedir. Ayr›ca,
Bakü-Novorossisk hatt›n›n ana ihraç boru hatt›na dönüfltürülmesinin 2-2.4 milyar
dolara ç›kaca¤› hesaplanmaktad›r. 27
3.3.2 Bakü-Supsa Hatt›
920 km’lik Bat› hatt› ya da Bakü-Supsa (Gürcistan) hatt› da Kuzey hatt› gibi büyük
ölçüde eski borular›n tamir edilmesi, baz› bölümlerinin de¤ifltirilmesi ve yeni
bölümlerin eklenmesiyle Nisan 1999’da faaliyete geçmifltir. Hatt›n finansman›n› AI-
OC üstlenmifltir. Önceleri 315 milyon dolara mal olaca¤› düflünülen hat, hesaplanandan
daha fazla bölümünün kullan›lamaz oldu¤unun anlafl›lmas›ndan sonra AI-
OC’a ek mali külfet getirmifltir. Hatt›n toplam 590 milyon dolara ç›kmas› beklenmektedir.
Öngörülen yat›r›m plan› içinde 60 milyon dolar da Supsa liman›n›n ve depolama
tesislerinin inflas› için kullan›lacakt›r. 28
Supsa terminalinin flimdilik 10 milyon ton/y›l kapasite ile infla edilmesi, gerekirse
1.2 –1.5 milyar dolarl›k bir yat›r›mla bu hatt›n 50-70 milyon tonluk kapasiteye
ç›kart›larak ana ihraç hatt›na dönüfltürülmesi düflünülmüfltür. 29 Hat üstünde ilk aflamada
5 pompalama istasyonu olacak, tankerler karadan 2.5 km uzakl›kta doldurma
yapacaklard›r. Hiç bir mali külfet alt›nda bulunmayan Gürcistan, geçiflten varil
bafl›na 0.17 dolar (ton bafl›na 1.24 dolar) ücret alacakt›r. 30 30 y›l sonra Gürcistan’a
devredilecek hat, 1999 bafl›nda tamamlanm›fl ve ilk petrol Nisan ay›nda Supsa’ya
ulaflm›flt›r. 31 75