YAPISAL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER‹LER‹ - GPoT, Global ...

Di¤er yandan ABD’nin hatt›n ekonomik olmas›na da önem verdi¤ini vurgulamak
gerekir. Senato D›fliliflkiler Komitesi’nin etkili isimlerinden Lee Hamilton, Bakü-Ceyhan’a
verdikleri deste¤in s›n›rs›z olmad›¤›n› belirtmekte, ABD’nin projeye
mali destek sa¤lamayaca¤›n› söylemekte ve petrol fiyatlar› düflük oldu¤u sürece flirketlerin
kapsaml› bir yat›r›m yapmaktansa ‹ran geçifli de dahil olmak üzere var olan
seçenekleri de¤erlendirebilece¤inin alt›n› çizmektedir. 59 Benzer flekilde Kalicki de
ticari aç›dan ayakta kalabilecek projeleri desteklediklerini belirtmifltir. 60 Ayr›ca G8’in
Nisan 1998’de Moskova’da düzenledi¤i Enerji Bakanlar› toplant›s›ndan sonra gazetecilere
bilgi veren RF Baflbakan Birinci Yard›mc›s› Boris Nemtsov ABD ile görüfllerinin
ayn› oldu¤unu, hem kendilerinin hem de ABD’nin birden fazla hat olmas›n›
destekledi¤ini, Hazar petrolünün en ucuza mal olacak hattan dünya pazarlar›na ç›kmas›ndan
daha do¤al bir fley olmad›¤›n› söylemifltir. 61
3.4.5 Çeçen Sorunu
Bakü-Ceyhan hatt›n›n baflta gelen rakibi olarak kabul edilen Bakü-Novorossisk’in
önündeki engellerin de Bakü-Ceyhan’›n gerçekleflmesine katk›da bulunaca¤›n› belirtmek
gerekmektedir. Bu engellerin en baflta geleni, 23 Kas›m 1996’da imzalanan bar›fl
anlaflmas›na ra¤men hala süren Çeçen sorunudur. 27 Ekim 1991’de Cevher Dudayev’in
Rusya Federasyonu’na ba¤l› Çeçen-‹ngufl Otonom Cumhuriyeti’nde komünist
liderleri devirmesi ve ard›ndan ba¤›ms›zl›¤›n› ilan etmesiyle bafllayan sorun bugün
yeni bir boyut kazanm›flsa da, Çeçenistan büyük çapl› yat›r›mlar›n yap›lmas›na elveriflli
ticari iklime henüz sahip olamam›flt›r. 23 Temmuz 1998’de Çeçenistan Cumhurbaflkan›
Aslan Maflhadov’a karfl› radikal ‹slamc› Vahabilerin düzenlendi¤i san›lan
bombal› sald›r› gelecek aç›s›ndan önemli sinyaller vermektedir. 62 Çeçenistan geçiflini
by-pass edecek komflusu Da¤›stan Özerk Cumhuriyeti’nde de durum pek parlak de-
¤ildir. 32 etnik grubun yaflad›¤› Da¤›stan’da 21 May›s 1998’de parlementonun iflgal
edilmesi f›rt›nan›n habercisidir. 63 The Economist dergisi 1997-98 y›llar› içinde Da¤›stan’da
önde gelen 14 siyasetçinin cinayete kurban gitti¤ini belirtmekte, silahl› ‹slami
gruplar›n ülkenin Güneyindeki köyleri kontrol ettiklerini yazmaktad›r. 64 Bölgede siyasi
gerilimin sürdü¤ü ve silahl› çat›flmalar›n halen devam etti¤i bilinmektedir.
Ayr›ca Grozni’nin, Moskova ile olan sorunlar›n› çözmek için boru hatlar›n› koz
olarak kulland›¤› görülmektedir. 8 fiubat 1998’de Aslan Maflhadov, Rusya Federasyonunun
Çeçenistan’a verdi¤i hiçbir sözü tutmad›¤› için kendi bölgelerinden geçen
boru hatt›n›n güvenli¤ini sa¤lamay› durdurabileceklerini söylemifltir. 65 Her ne kadar
sorun daha sonra RF Baflbakan› Sergei Kiriyenko ile Aslan Maflhadov aras›nda
Nazran’da yap›lan görüflme s›ras›nda çözülmüflse de, boru hatlar›na sa¤lanan
güvenli¤in ask›ya al›nmas›, 1997’de oldu¤u gibi boru hatlar›n›n delinerek içindeki
84