YLJCp0RQyPOOdiynuMlIWUZr0hQPxzdPHqBw=&limit=0&content_type=application/pdf&fsize=5859719&hid=15d36313c63ea7b3265f180e9f18adc3&media_type=document&tknv=v2&rtoken=876553fcd08c3e4d9acc94b407c85688&force_default=no

134 Elizabeth Grosz ile Bir Söyleşi
de geçerlidir. Politika, doğanın, tikel bağlamlarda ve tikel coğrafyalarda, tikel
biçimlerde kanalize olan enerjilerinden ve güçlerinden türer.
K.K. & M.T.: Feminizm(ler)in Gilles Deleuze ve Felix Guattari'nin görüşlerinden
faydanalanacağını, özellikle de onların, dünyanın sürekli bir olu§
halinde, tüketilemez bir farklılaşma halinde bulunduğunu söyleyen temel
öncülünden faydalanacağını yazdınız defalarca. Bu meyanda, zamansallığı
yeniden kültür çözümlemesinin içine sokmak sizin merkezi meselelerini2
arasında gibi görünüyor. Özellikle de Zamanın Çentiği bunu kapsamlı bir biçimde
ele alır. Son zamanlarda, kamunun evrim kuramının yaratıcısı olarak
tanıdığı Darwin'in eserleriyle de uğraşıyorsunuz. Darwin'in eserlerindE
"oluş" ve "farklılaşma" mefhumlarına ne olduğunu belirtebilir misiniz? Bunun
yanı sıra, bilindiği gibi, feminist düşünürler Deleuze ve Guattari hakkındaki
güçlü şüphelerini dile getirdiler, hatta Darwin hakkındaki şüphelerini
daha da çok ifade ettiler. Bunun ışığında bu düşünürlerin projeleri feminist
cinsiyet farklılığı kuramlarına ne fayda sağlayabilir? Onların eserleri, feminist
sorgulamaları cinsiyet farklılığına ve cinsiyet farklılığı anlayışlarına
doğru nasıl yeniden yönlendirebilir?
E.G.: Darwin'in ilk oluş kuramcısı ve ilk büyük farklılaşma kuramcısı olduğunu
düşünüyorum. Darwin belki de tüm yorumcularından daha zengin
ve daha ilginçtir. Darwin'in eserleri inanılmaz zengin ve açık uçludur. Vı:
feministler, doğa veya biyoloji kavramı endişelendirici olduğu için, biraz da
budalaca bir biçimde, bu eseri ihmal etmişlerdir. Darwin'in bize sunduğu
yaşam mefhumu yalnızca açık uçlu değildir, gelecekteki, şimdiki zamandı:
öngöremeyeceğimiz güçlere yönelmiştir. Bu evrim kuramı, tüm yaşamın
açık uçlu olduğunu, yönünün öngörülebilir olmadığını, insanın hayvanır
gelişiminin beklenmedik bir sonucu olduğunu ve insanın evrimin gelişimi·
nin son aşaması olmayabileceğini ileri sürer; kısacası, bir oluş kuramı, olu·
şun ilk bilimsel öngörüsünü içerir. Darwin bilimin tarihsiz işleyemeyeceği·
ni açıkça ortaya koymuştur. Tarihi geri çevrilemez bir faktör olarak biyolojiye
soktu ki, bu fiziğin ve kimyanın henüz yakalayamadığı bir şeydir. Yaşama
karşı sempatik bir bilim, zamansallığı ve süremi içermelidir. Feminizmin
merkezi derdi olan cinsiyet farklılığının, yaşamın gelişmesinin hareket
ettirici mekanizması olduğunu da açıklığa kavuşturdu. Darwin'in kurduğu
varsayıma göre, yeryüzünde yaşamın gelişimi içinde belli bir anda, yaşam
azami biyolojik farkı vücuda getirmek için bu parlak makineyi icat etti.
Keşfedilen cinsel seçimdi (sexual selection). Başka bir deyişle, her türün be-
Cogito, sayı: 58, 2009