YLJCp0RQyPOOdiynuMlIWUZr0hQPxzdPHqBw=&limit=0&content_type=application/pdf&fsize=5859719&hid=15d36313c63ea7b3265f180e9f18adc3&media_type=document&tknv=v2&rtoken=876553fcd08c3e4d9acc94b407c85688&force_default=no

316 Hande Birkalan-Gedik
tında dışladığı konusunda bize bazı ipuçları sunmaktadır. Daha önce de be•
lirttiğim gibi;
"Özgün antropolojiden anlatmak istediğim, Türkiye'deki paradigmaların
ve gerçekliğin bilincinde, hem kendi sorunsallanyla ilgilenebilen, hem de
bu sorunsalları uluslararası bir platforma taşıyarak varlığını gösterebilen
bir araştırma biçimidir. Özgür bir antropolojiden anlatmak istediğim ise,
belirli diretmeler ve dayatmaların dışına çıkarak, "ithal" bilgiyi kes ve yapıştır
metotuyla değil de sorgulayıcı bir bakış açısıyla kullanmaktır" (Bir·
kalan-Gedik 2005b: 74).
Türkiye'deki antropolojik eserlerde en önemli analiz grubu, özellikle
19401ar ve 1950'lerde "köy" olarak karşımıza çıkmıştır. Behice Boran'ın Manisa
yörükleriyle yaptığı çalışması (1945), İbrahim Yasa'nın Hasanoğlan çalışması
(1955), Nermin Erdentuğ'un Hal ve Sün köylerindeki çalışması
(1956, 1959) kırsal antropoloji konusunda önemli çalışmalar arasındadır.
Benzer çalışmalarda görüldüğü gibi, köye odaklı bu çalışmalar, şüphesiz ki,
köy organizasyonunu ele alırken, ev, hane, aile ve akrabalık konularına ve
kaçınılmaz olarak da bu kavramların kesişimindeki kadın konusuna da eğilmişlerdir.
Ancak bu çalışmalar feminist antropologların vurguladıkları "toplumsal
cinsiyet" perspektifinden uzaktadır. İlginç olan ise Türkiye' de ve Türkiye'nin
antropoloji(sin)de neredeyse bir "okul" olarak duran köy çalışmalarının
yükselişi ve düşüşü, antropolojinin "alan" sorununu da temsil eden bir
öğe olarak karşımızda durmaktadır (Sirman 1988, 1990, 1996; Delaney
1998). Köydeki farklılıklar son yıllara kadar ele alınmamıştır. Bu farklılıklar
dinsel bazda olabildiği gibi, cinsiyet bazında da olmalıdır. David Shankland'ın
Alevi köyleri ile Sünni köylerini kıyaslayan çalışması, farklı dinsel
pratikler içinde Stirling'in öncü çalışmasında vurguladığı "köy" kavramının
çeşitliliği üzerinde önemli bir çalışmadır (Shankland 1998). Aynı bakış açısı
ile köy konusunun antropolojik olarak çalışılmasında "cinsiyetlendirilmiş"
etnografyalara ihtiyaç duyulmaktadır.
1960-1 970 yıllarında yapılan çalışmalar ise sosyal problemlere odaklıdır.
Antropologların alanları, köy monografyalarından şehre doğru taşınmıştır.
Mübeccel Kıray'ın Ereğli (1964), Yasa'nın Ankara gecekondularındaki çalışmalarında
( 1966) bahsedilse de genel olarak köy monografyalarında veya şehir
çalışmalarında "yeri geldiği" ölçüde kadından bahsedildiği görülmekte-
Cogito, sayı: 58, 2009