YLJCp0RQyPOOdiynuMlIWUZr0hQPxzdPHqBw=&limit=0&content_type=application/pdf&fsize=5859719&hid=15d36313c63ea7b3265f180e9f18adc3&media_type=document&tknv=v2&rtoken=876553fcd08c3e4d9acc94b407c85688&force_default=no

Türkiye' de Feminizmi ve Antropolojiyi Yeniden Düşünmek 289
Anglo-Amerikan Ekolünde Feminist Etnografya Tartışmaları
Feminist antropoloji pratikleri bugün birçok antropolog arasında bilinmekte,
desteklenmekte ve kullanılmaktadır. Ancak, antropogların çoğu feminist
antropolojnin gerek tanımı, gerekse tarihçesi konusunda aynı fikirde
değildir. Örneğin bazı antropologlar, Maragaret Mead'i ya da Elsie Claws
Parsons'u ilk feminist antropolog olarak ilan eder (Bell 1993; Behar 1993,
1995; Lamphere ve ark. 1997, 2006; Visweswaran 1997; Türkçe kaynaklarda
Özbudun ve Şafak 2005). Ancak antropolojide feminist öncülerin belirlenmesinde
antropolojinin içinden değil, dışından gelen dinamikler de etkilidir
(Lewin 2006). İlerleyen satırlarda görüleceği gibi, "kadın antropolojisi", "kadınların
yaptığı antropoloji" ve en nihayetinde "feminist antropoloji" arasında,
geçirgenlikler olmasına karşın, ciddi, paradigmatik farklılıklar bulunmaktadır.
Amerikan antropolojisinde Mead ve Claws Parsons'un çalıştıkları
ortamlar son derece ataerkil normlarla belirlenmiş olmasına karşın, bu antropologların
"feminist antropoloji" içindeki yerleri o kadar da kolay "başlangıç"
evresine oturtulamaz. Bu dönemde ancak "kadın" antropologların
yazdıkları hakkında konuşabiliriz. Şirin Tekeli'nin de kendi çalışması bağlamında
"kadın bakış açısını" değerlendirdiği çalışmasında açık yüreklilikle
belirttiği gibi kadın bakış açısı yeterli değildir; feminist kuram gereklidir
(Tekeli 1988b ).
Ancak bu açıklamayla beraber, özellikle antropolojide kadın antropologların
"görünürlüğü" açısından bakıldığında "kadın" olarak o zamanın muhafazakar
gelenekleri içinde kendilerine bir yer edinme çabalarının da azımsanmaması
gereklidir. Amerikan antropolojisinde kadın antropologların
"görünürlükleri" konusunda önemsediğim birkaç eserden de bahsetmek istiyorum:
Women Anthropologists: A Biographical Dictionary (Ute Gacs ve ark.
1988), özellikle ondokuzuncu yüzyılın başlarından itibaren kadın antropologların
yüz yılı aşkın bir zamandan beri geliştirdikleri ve uyguladıkları antropolojik
çalışmalar konusunda öncü bir çalışmadır. Bu çalışma aracılığıyla
kadın antropologların "görünürlüğü" konusuna dikkat çekilmiştir. Bir diğer
önemli çalışma ise Hidden Scholars (Parezo: 1993) adlı çalışmadır ve bu
çalışmada antropolojide doktorası olmayan kadın araştırmacıların ne denli
büyük katkıları olduğu ele alınmıştır. Bir praxis olarak feminist antropoloji
kolaylıkla Margaret Mead' e kadar götürülemese de, kadın antropologların
feminist antropolojinin (burada bir praksisten söz ediyorum) oluşma sürecinde
etkileri büyüktür. Bu çerçevede, feminist antropolojinin tarihinin ya-
Cogito, sayı: 58, 2009