YLJCp0RQyPOOdiynuMlIWUZr0hQPxzdPHqBw=&limit=0&content_type=application/pdf&fsize=5859719&hid=15d36313c63ea7b3265f180e9f18adc3&media_type=document&tknv=v2&rtoken=876553fcd08c3e4d9acc94b407c85688&force_default=no

256 Yasemin Akis - Ülkü Özakın - Serpil Sancar
giriyor. Bu sınırlara karşı bir isyan üzerinden çıkmış bir teori ve hareket
olarak feminizm, kadınların kendi varoluşları üzerindeki söz haklarını tekrar
kendi ellerine almak istemeleri ve erkeklerin kendilerine dayatmaya çalıştığı
çeşitli kalıpların dışına çıkmalarıyla belki de bu konuda gerçek bir
mücadele yürütebilecek tek politika gibi görünüyor. Siz bu konuda ne dersiniz?
S. S.: Aynı cümle içinde feminizm ve muhafazakarlık ne zaman yan yana
getirilmeye başlandı? Oradan düşünelim. Ne zaman ki Müslüman toplumlar
ile Batı toplumları siyasi karşılaşmalar yaşamaya başladılar; İslamcı kadın,
başörtülü kadın gibi farklı kadın kimlikleri ortaya çıktı, işte o zaman. Yani
Batı'nın kendi içindeki Doğu, yani göçmen Müslüman topluluklar bu tartışmayı
tetikledi. Bu bakış muhafazakarlık ile İslamiyet'i aynı şey olarak ele almaya
başladı. Başka hiçbir bağlamı olduğunu düşünmüyorum ben.
Ü. Ö.: Hıristiyanlığın içinde de köktendinci görüşler var aslında ama dediğiniz
gibi aynı şekilde gündemleşmiyor.
S. S.: İslami topluluklardaki kadınların yaşamı üzerinden konuşuyoruz.
Dolayısıyla mesele böyle bir mesele. Yani İslam coğrafyasında kadınların
yaşamında ne oluyor diye soruyoruz. Buna verilecek yanıtın değişik boyutları
var. Birincisi Batı feminizmi denen feminizm içinde Doğu'nun kadınlarına
bakış problemi var. Bu feminist teoride çok tartışılmış bir şey. Batı'nın ve
Doğu'nun kadınları arasında mutlak farklar görmek ve bunu bir iktidar ilişkisi
olarak algılamak eleştirildi. Doğu'nun kadınlarının ezilmiş, kendi haklarını
savunamayan kadınlar olarak tanımlanmasının doğru bir şey olmadığı,
bir politik-ideolojik önyargıya dayalı bakış açısı olduğu söylendi. Hatta yakınlarda
okuduğum bir kitapta 'emperyalist feminizm' diye bir tanım yapılıyordu.
Oysa ki Batılı olmayan toplumlardaki kadın hareketleri içindeki kadın
aktivistlerin de ne dediğine bakmak lazım. Bu coğrafyalarda feminist
hareket tek tip bir şey değil veya bütün Müslüman coğrafyada tek tip bir kadın
ezilmesi yok; buralarda çok farklı feminist mücadeleler var. Buraya bakılınca
görülen tek şey, en muhafazakar, en katı, en despotik dini topluluklar
içindeki kadınların yaşamlarını genelleştiren ve bütün coğrafyaya özgüymüş
gibi sunan yaklaşım eleştirilmeli. Çünkü bugün için bulunduğumuz
coğrafyada farklı farklı kadın direnişleri var, farklı farklı kadın siyaseti var.
Dolayısıyla, mesela post-kolonyal feminizm içinden tartışan feminist kuramcılara
baktığımızda bunu çok farklı noktalardan konuyu genişleterek
tartıştıklarını görüyoruz. Yani "Doğu'yu kurtaracak, Doğu'ya kadın haklarını
Cogito, sayı: 58, 2009