YLJCp0RQyPOOdiynuMlIWUZr0hQPxzdPHqBw=&limit=0&content_type=application/pdf&fsize=5859719&hid=15d36313c63ea7b3265f180e9f18adc3&media_type=document&tknv=v2&rtoken=876553fcd08c3e4d9acc94b407c85688&force_default=no

Türkiye' de Feminizmi ve Antropolojiyi Yeniden Düşünmek 313
sosyal sınıf gerçeklikleri farklı bir bilinç açısından da incelenmemiştir. Yıldız
Ecevit'iri öncelikle sınıfsal bir duruşu koruyarak, kadın emeği, sendikalar,
kadın işgücü ve bunun marjinalliği konusunda ifade ettikleri, kendi dönemi
içinde ele alındığında, öncü bir feminist söylemi barındırmaktadır ve
feminizmle etnografik araştırmaların yollarını kesiştirmenin ne kadar
önemli olduğunu işaret etmektedir (1996).
Din ve kadın konularının kesişiminde, 1980 sonrası vakumun yarattığı
"alan" içinde sürekli olarak "İslamcı" kadın kimliği araştırmaların konusu
haline gelmiştir. Ancak İslam ile belirtilen ağırlıklı olarak "örtünme" ve "örtülü
kimlik" konuları ile sınırlanmış, neredeyse İslam ve kadın bu konulara
hapsedilmiştir. Türkiye verilere göre ağırlıklı olarak Müslüman bir ülke olsa
da 1990'larda antropoloji ve sosyal bilimlerde görünür hale gelmeye başlamadan
önce Alevilik konusu -aynı Kürtler, ve bizim bağlamımızda Kürt kadınları
konusunda olduğu gibi- görünmezden gelinirdi. Bu bağlamda da İslam
ve kadın başlığı altında-edebiyat alanınında sürekli okuduklarımızdan
olan Markoff ve arkadaşlarının Alevilik tanımlamaları dışına çıkabilen devletçi
Alevilik dışında tarih bulunmuyordu. Bunların içinde de Alevi kadınları,
aynı Alevilik konusunun mitleştirilmesi ve Orta Asya vurgusu dışında ele
alınmamıştı. Ele alınan Aleviler ve tabii ki Alevi kadınları da sürekli olarak
bir "romantizasyon" süreci içindeydi. Bunun ötesinde 1980'lere kadar, kırsal
bir din olarak tanınan Aleviliğin şehirlere taşınmasına kadar, sosyal bilimlerde
Alevilik de "görünmez" idi. Ancak çeşitli araştırmacıların yayınları incelendiğinde,
hem Aleviler'in hem de Alevi kadınlarınin "temsil"leri söz konusu
olduğunda, Türk kadını homojenitesine oturtulmak istendiği görülmektedir
(Gökalp 1980, 1989, 1990; Melikoff 1992, 1993).
Karin Vorhoff Türkiye' de Alevilik hakkındaki çalışmaları değerlendirirken,
Köprülü' den bu yana bazı akademisyenlerin Bektaşiliği ve Aleviliği senkretizmin
türleri olarak anlamak yerine, bu topluluklarda sadece Türk unsurları
görmek istediklerine dikkat çekmiştir (Vorhoff 1998, 1999). Bir yandan
Sünni'likten daha progresif olduğu söylenerek kadınlık rolleri abartılırken,
diğer yandan da Alevi kadınının liberal imgesi onu "basit" kadın konumuna
sokmuştur. Özellikle olduğu farz edilen mum söndü geleneğinin kolay
elde edilebilen, toplu seks yapan Alevi kadın imgesine gönderme yapması gibi
(Birkalan-Gedik 2008). Alevi kadınlarının "romantik" bağlamı dışında algılanışı
ise tamamen negatif imgeler aracılığıyla olmuştur. Burada Aleviler
hakkında, daha ilk dönem araştırmacıların aldığı bilgilerin kaynak kişilerin
Cogito, sayı: 58, 2009