İstanbul Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları

180 İstanbul Barosu YayınlarıTakas hakkındaki düzenlemelerin tüm iş ilişkilerinde uygulanacağı da belirtilmelidir.Yine, tüm iş ilişkilerinde geçerli olacak bir başka yasak, yasanın 407. maddesininson fıkrasında öngörülmüştür: Buna göre, ücretin işveren lehinekullanılacağına ilişkin anlaşmalar geçersizdir. Hükmün, trampa yasağınıilgilendirdiği; ancak, uygulama alanının son derece sınırlı olduğu; hatta,sadece moral açıdan bir önem taşıdığı da açıktır.c. İkramiyeYasanın ikramiye ödemeleri ile ilgili 405. maddesi, işverenin, yılbaşı, bayram,doğum günü gibi özel nedenlerle ikramiye verebileceğini belirtmektefakat, bu konudaki talep hakkının, ancak, ya bir anlaşma, ya bir çalışmaşartı ya da işverenin tek taraflı bir taahhüdü bulunması halinde doğacağınıöngörmektedir 193 . Bu düzenlemenin eleştiriye açık herhangi bir yönüyoktur. Diğer taraftan, maddeye göre, hizmet sözleşmesi ikramiyenin verildiğidönemden önce sona ermişse, ikramiyenin çalışılan süreye yansıyanbölümünü ödemek gerekmektedir. Böylece, bu konudaki öğreti ve Yargıtaygörüşü kanun hükmü haline gelmiş bulunmaktadır 194 .2. Çalışma Süresi ve Fazla ÇalışmaYeni Türk Borçlar Kanunu’nun eksik gördüğüm yönlerinden biri, günlükçalışma süresinin uzunluğu hakkında herhangi bir düzenlemeye yer vermemesidir.Kanaatimce, kamu hukuku nitelikli bir koruma normu olmasınedeniyle, İş Kanunu md. 63 f. 2’de öngörülen on bir saatlik sınır, BorçlarKanunu’na tâbi hizmet ilişkilerinde de uygulanmalıdır 195 .Yasada, haftalık çalışma süresinin uzunluğu hakkında da bir hüküm yoktur.Sadece, fazla çalışmayı düzenleyen md. 398’de, fazla çalışmanın, “ilgilikanunlarda” belirlenen normal çalışma süresinin üzerinde yapılan çalışmaolduğu belirtilmektedir. Ne var ki, fazla çalışmadan söz edebilmek için aranan“ilgili kanunlarda belirlenen normal çalışma süresinin” aşılmış olması193 Kaynak kanun burada sadece “anlaşma”dan söz etmektedir (Art. 322d OR).194 Buna karşılık, Kanun Tasarısı’nda, kaynak kanun doğrultusunda, hizmet sözleşmesininikramiyenin verildiği dönemden önce sona ermesi halinde işçinin çalıştığı süre ile orantılıbir bölümü isteme hakkı, bu konuda bir anlaşma olması şartına bağlanmıştı (md. 404f. 2). Bu düzenlemeyi, Türkiye’deki öğreti görüşünün ve Yargıtay içtihadının, çalışılansüre ile orantılı olarak ikramiye talep edilmesini bu yönde bir anlaşma bulunması şartınabağlamaması nedeniyle eleştirmiştim ve tasarının bu haliyle yasalaşması halinde, biriçtihat değişikliğine gidilmesi gerekeceğini; bunun da, işçi lehinde sonuçlar yaratacağınısöylemenin zor olduğunu belirmiştim. Bkz. Soyer, Ulucan Armağanı, s. 155-156. Tasarınınbu eleştiri doğrultusunda değiştirilmesi, kanaatimce isabetli olmuştur.195 Bkz. Soyer, Ulucan Armağanı, s. 158.