Türk Devletleri Birligi

TÜRK KÜLTÜRÜ: ÖZGÜN BİR UYGARLIK ÖRNEĞİ
çektim, Tibet’e ulaşmama az kaldı. Batıya doğru İnci nehrini geçerek,
Demir Kapıya kadar ordu çektim. Kuzeye doğru Yir - Bayırku toprağına
kadar ordu çektim. Bunca yerlere kadar yürüyüş yaptım. Ötüken
ormanından daha iyisi yokmuş. Yurt olacak, devlet yaratacak yer –
Ötüken imiş! Bu yerde oturup (ülkeyi yönetip) Çin’le anlaştım.
Çin milleti altınını, gümüşünü, ipeğini sıkıntı çekmeden verir.
Onun sözü tatlı, ipeği, kumaşı yumuşak imiş. Tatlı sözle, yumuşak
ipek kumaşla kendinden uzak milleti böylece kandırıp kendisine
yakınlaştırırmış. Yakınlaştırıp üstüne konduktan sonra, kötülüklerini
yaparmış. Bilgili insana, cesur insana dişleri batmaz. Fakat bir insan
yanılsa, onlara yanaşıp milletinden uzak düşer. Türk milleti, sen de
Çinlilerin tatlı sözüne, yumuşak ipek kumaşa aldanıp, öldün... O yere
doğru gitmek istiyorsan, Türk milleti, öleceksin! Fakat Türk milleti,
Ötüken’de oturmak istiyorsan, ebedi devlet kurup oturacaksın! Türk
milleti, tok olacaksın, açsan, doymazsan, bir doysan, acıkmazsın...
Yükselmiş kağanının sözüne bakmadan, çok yerler dolandın, kâh öldün,
kâh kaldın. Ben Tanrı buyurduğu için, kendim devletli olduğum için
kağan oldum. Kağanlık saltanatında oturup, aç, yoksul milleti topladım.
Yoksul milleti zengin ettim. Az milleti çok kıldım. Bu sözümde bir
yalan var mı? Türk beyleri, milleti, işitin! Türk milletinin birleşip
bir ittifakta devlet yaratmasını bu taşlara oydum!..“(125, s.16).
Anıtın doğu yüzünü okuyoruz: “Yukarıda mavi gök, aşağıda Yağız
yer yaratıldığında ikisi arasında da insanoğlu yaratılmış; insanoğlunun
üzerine de atalarımız, Atalarım Bumin Kağan, İstemi Kağan, kağan
olarak oturmuşlar. Yönetimlerinde Türk Milletinin devletini, kanun
düzenini kurmuşlardır. Dört yanımız bütün düşman imiş. Ordu çekip
dört yanımızdaki milletleri tamam almış, başlıya baş eğdirmiş, dizliye
diz çöktürmüşler. Doğuya doğru Kadırkan ormanına kadar, batıya
doğru Demir Kapıya kadar sefer etmişler. Bu iki mekân arasında
teşkilatsız, düzensiz yaşamakta olan Göktürk ulusunu düzene sokarak
idare etmişlerdir. Onlar bilgili kağan imiş, cesur imişler. Beyleri de
milleti de doğru imiş. Onun için devlet kurabilmiş, kanun yapmayı
başarmış” (125, s.17).
121