Türk Devletleri Birligi

AVRASYA’NIN GELİŞİM PERSPEKTİFLERİ VE TÜRK DEVLETLERİ
yapmaya öncelik vermektedirler. Orta Asya’nın jeopolitik sınırları
boyunca yapılandırma bulan Rusya, Çin, İran ve Pakistan bu bölgede
hem nüfuz hem de işbirliğinin olası imkânlarını elde etmeye çaba
göstermektedirler (218; 211). Bölgede önceki avantajları ile daha güçlü
etki olanaklarına sahip olan Rusya burada; Kafkasya’da olduğundan
daha inatla belirleyici olma iddialarını sergilemektedir. Rusya, Orta
Asya’yı; Bağımsız Devletler Topluluğu’nu “Avrasya Birliği”ni (AAİ)
dönüştürme poligonu gibi görmektedir. Amerika Birleşik Devletleri ise
Orta Asya’yı Rusya’nın etki alanından çıkarıp, küresel projeler alanına
dönüştürmek ve onu kendi “nüfuz peyzajında” görmek istemektedir.
ABD’nin NATO ile birlikte Afganistan’da gerçekleştirdiği “Terörle
Savaş” harekâtları, tabii ki Afganistan’a komşu bölgeleri sürekli
tedirgin durumda tutmaktadır. Batı alyansının “Uluslararası Güvenlik
Yardım Gücü” Avrasya’nın bu dramatik noktasında henüz tam başarı
kazanmasa ve alyans bu operasyonlara milyarlarca dolar kaynak
aktarıyor olsa da burada etnik, dini, siyasi mücadeleleri etkisizleştirme
ve hem de yönetme kararlarında ısrarlıdır. Avrasya’nın “merkezinde”
güçlenmek amacıyla ABD Silahlı Kuvvetlerinin bir bölümü de okyanus
komutasından Orta Asya komutasına getirilmiştir (298, s.57).
Orta Asya devletleri için Rusya’nın attığı “Avrasya Birliği” tuzağından
kurtulmak ne kadar gerekliyse, Batı alyansının “Terörle Savaş”
meydanına dönüştürülmek ve onun nüfuz alanında “parmaklıklarla
tecrit edilmek” durumuna karşı direniş göstermek de aynı derecede
önemlidir. Afganistan, İran ve Pakistan’dan gelen “İslam radikalizmi”
dalgası da Orta Asya için ciddi tehlike yaratmaktadır. Radikal İslamcılar
(örneğin,“ Hizb’üt - Tahrir “İslam Partisi”) bölgede “Taliban” hareketine
benzer gruplar şeklinde oluşmakla, bu bölgelerin geleneksel İslam
toplumlarında kendilerine destek bulmaya gayret etmektedirler
(210, s.40).
Dünyanın ekonomik potansiyele sahip ikinci ve üçüncü kudretli
devletleri olarak Avrasya’nın küresel jeopolitiğinde dengenin önemli
bileşenine dönüşen, Çin ve Japonya; Rusya, ABD ve diğer ilgili güçlerin
rekabetinde daha ılımlı siyaset izleyerek, Orta Asya’nın doğal
213