Türk Devletleri Birligi

TÜRK DEVLETLERİ BİRLİĞİ: KÜRESEL ENTEGRASYONUN AVRASYA MODELİ
ve Orta Asya’da kendi etki sınırlarını kurmaya çalışmıştır (193,
s.105). Onun Kafkasya’da “favorisi” ise Ermenistan’dır. Azerbaycan
toplumu ve ayrıca, Kafkasya sorunlarına vakıf olan dünya kamuoyu
Rusya’nın askeri desteği olmadan, “civciv” Ermenistan’ın Azerbaycan’ın
Karabağ topraklarını işgal edemeyeceğini iyi bilirdi. Hatta bu gün
Ermenistan o toprakları geri vermek istese bile, Rusya Kafkasya’da
“Ermeni dayanağını” kaybetmemek için buna izin vermeyecektir.
Gerçekte iflas etmiş, uluslararası anketlere göre; dünya toplumları
arasında, halkının kendisini en “mutsuz” ikinci toplum olarak gören
Ermenistan örneği, Rusya’nın kanatları altına girmenin bir ülkeyi
hangi felakete sürükleyebileceğini gösterir. Şu anda Ermenistan
Azerbaycan’ın ciddi çabaları sonucunda bütün bölgesel projelerin
dışında kalmış bir durumdadır ve dış yardımlara muhtaç bir şekilde
varlığını sürdürmektedir. Kazananlar güçlü ise, peki o zaman neden
Azerbaycan topraklarını işgal etmiş olan “galip” Ermenistan böyle
acınası bir durumdadır? Burada şöyle bir benzetme yerinde olurdu:
Anakonda konumunda olan Azerbaycan, tavşan konumunda olan
Ermenistan’ı öyle bir sıkıştırmış ki sadece onun canının çıkmasını
beklemektedir. Genellikle, tarihin çeşitli dönemlerinde Ermenistan’dan
başka da Rusya’ya sığınan ve onu kurtarıcı olarak gören bütün diğer
devletler de aynı kaderle karşı karşıya kalmıştır ve artık onların
gelişimini beklemek mümkün değildir. “Avrupa’nın son, Asya’nın ilk
devleti statüsünü” (239, s.58) giderek kaybeden Rusya, yüzölçümünün
bu kadar büyük olmasına rağmen, bitmek bilmeyen iddiaları yüzünden
artık başkalarına “himayedar” olmak değil, çevresinden destek
almak durumuna sürüklenmektedir. Onun “Avrasya Birliği”(AAİ)
doktrini de mevcut uluslararası yapılandırma içerisinde kendini
kaybetme korkusu karşısında siyasi can çekişmeden başka bir şey
değildir. Rusya’nın Moskova - Erivan - Tahran hattı üzerinde yarattığı
“dikey jeopolitik eksen” diplomasisi de (157, s.164) giderek önemini
yitirmektedir. İran artık uluslararası siyaset için tehlike kaynağı olarak
uluslararası topluluğun hedef tahtasındadır. Varşova Sözleşmesine
dâhil olan Sosyalist devletleri bloku dağıldıktan ve Soğuk Savaş
210