Türk Devletleri Birligi

AVRASYA’NIN GELİŞİM PERSPEKTİFLERİ VE TÜRK DEVLETLERİ
Onun “işgali ve saldırganlığı önleme” politikasını (Containment)
gerekçelendiren teorik hükümleri, Rusya’yı Avrasya jeopolitiğinin
merkezinden kenara itmek ve bu bölgede Amerika’nın konumunu
sağlamlaştırmak jeostratejisinin üzerinde kurulmuştur.
Mareşal Jozef Pilsudski’nin “Prometeizm - İntermarum” fikrine
göre, Batı politikası Avrasya’ya karşı daha adil ve rasyonel tutum
sergilemelidir. Avrasya, hiçbir egemen güce bağlı kalmamalıdır.
Polonya’nın da dâhil olduğu Avrasya devletleri “parçalanıp küçüldükçe”,
Rusya’nın Avrasya’da baskınlığı artmaktadır. Jozef Pilsudski Avrupa
ile Asya arasında dayanak noktası olarak, iki dev, Almanya ve Rusya
arasında gerilip kalmış Doğu Avrupa devletlerinin birliği fikrini
gerçekleştirmenin politik deneyiminden yaklaşmaya çalışır: Jozef
Pilsudski Japonya’da geçirdiği 20 yıllık muhaceretten sonra Polonya’ya
geri döner ve 1926 yılında vatanında politik iktidara sahip olur. Fakat
2. Dünya Savaşı öncesi, 1920-1930’lu yılların dramatik süreçlerinde
“Promete hareketi” boğulur. İlginç olan da bu harekete sadece
Doğu Avrupa halklarını değil, aynı zamanda Kafkasya halklarını ve
Azerbaycan’ı da dâhil etme girişimlerinin olmasıdır (315, s.273 - 275).
1977-1981 yıllarında ABD Başkanı’nın Ulusal Güvenlik Danışmanı
olmuş, uluslararası siyasetin sorunlarına dair çok satmış birçok
eserlerin yazarı Zbigniew Brzezinski Avrasya’da Batı jeopolitiğinin
stratejik yönlerini kavramsal planda hazırlamıştır. ABD strateji
uzmanı Avrasya’yı gezegenin tarihi kökleri olan en gergin ihtilafların
gerçekleştiği ve hep de gerçekleşmesi beklenilen bir endişe duyulacak
jeopolitik bölge gibi değerlendirmektedir, burada tarihte oluşmuş ve
devletlerini kurmuş uluslarla böyle bir geleneğe sahip olmayan etnik
gruplar karmaşık birleşim yaratmaktadır. SSCB’nin oluşturulması
sürecinde kasıtlı olarak toprakları parçalanmış ve etnik bütünlüğü
bozulmuş halkların her zaman çatışmalara başlaması mümkündür;
bu nedenle de büyük devletlerin bu ihtilaftan kendi amaçları için
yararlanması buradaki sivil istikrarsızlığı daha da artırmaktadır.
Zbigniew Brzezinski “çok yönlü rekabete” açık olan Avrasya
bölgesinde politik süreçlerin yönetilmesine önemli etki eden temel
197