Türk Devletleri Birligi

TÜRK DEVLETLERİ BİRLİĞİ: KÜRESEL ENTEGRASYONUN AVRASYA MODELİ
kurulmuştur. “İç içe yuvarlatılmış” Avrupa enstitüleri (267, s.153 -
154) birbiriyle bağlılıkta fonksiyonel şekle getirilmiştir: kurulduğu
günden beri daima günün şartlarına uygun değişen, genişleyen AB,
NATO (ona Amerika kıtasının iki devleti ABD ve Kanada da dahildir),
Avrupa Konseyi, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Avrupa
içi ve ayrıca Avrupa civarı bölgede devletlerarası ilişkileri düzene
koymakla, kıtanın istikrarını ve güvenliğine garanti oluşturmaktadır.”
Pan Asya bölgeselliğinin oluşturduğu birlikler, 10 Asya devletinin
üye olduğu Güneydoğu Asya Devletleri Birliği (ASEAN), Asya Pasifik
Ekonomik İşbirliği (APEC), ASEAN Bölgesel Forumu, ASEAN Serbest
Ticaret Bölgesi (AFTA), Şanghay İşbirliği Örgütü kıtanın daha çok
ekonomik çıkarlarını (“Serbest Ekonomik Bölgeler” üzere) uzlaştırıyor,
aynı zamanda,“çeşitliliğe, ideolojik kutuplaşmaya, ayrıca, ulusal ve alt
bölgesel süjelerin rekabetine” de (200, s.24) kendi platformunda yer
veriyor. Türk devletlerinden Azerbaycan ve Türkiye’nin de üye olduğu
Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ) ve GUAM Demokrasi ve
Ekonomik Kalkınma Örgütü (GUAM - Gürcistan, Ukrayna, Azerbaycan,
Moldova) Doğu Avrupa, Küçük Asya ve Kafkasya bölgesi devletlerinin
karşılıklı işbirliği ilişkilerini şekillendiriyor. Türki Cumhuriyetlerin
hepsi, Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan,
Kırgızistan toplam 57 müslüman devletin üye olduğu İslam İşbirliği
Teşkilatı üyesidirler.
Uluslararası politik ve ekonomik sistemin gelişiminde önemli rol
oynayan bölgesel ve küresel topluluklar bugün dünya ekonomisinin
ivme kazandırıcı gücü olarak hareket ediyor, ticaret, yatırım ve
mübadele işlemlerinin önemli bölümünü kendi üzerlerine alıyorlar:
Avrupa’da Avrupa Birliği bölge ticaretinin % 55.2’sini, Amerika’da
NAFTA (North American Free Trade Agreement - Kuzey Amerika
Serbest Ticaret Anlaşması) % 51.7’sini, Asya ve Pasifik bölgesinde
ASEAN Serbest Ticaret bölgesi (AFTA) % 20.4’ünü ve Pasifik Ekonomik
İşbirliği (APEC) % 69.7’sini gerçekleştiriyor (293, s.443).
Dünya entegrasyonunun temel önceliklerini değerlendirirken,
onun bölgesellikle küreselleşme eğilimlerinin çelişki oluşturmayan,
226