Türk Devletleri Birligi

TÜRK DEVLETLERİ BİRLİĞİ: KÜRESEL ENTEGRASYONUN AVRASYA MODELİ
“Batı’ya doğru” istikameleri arasındaki farkı gözler önüne seriyor, milli
vicdanı ve milli dayanışmayı güçlendirmenin, milli kültürü mükemmel
seviyeye yükseltmenin şartlarını belirtiyor, “Türkçülüğün Programı”
bölümünde ise dil, estetik (sanat), ahlak (maneviyat), hukuk, din,
ekonomi, siyaset ve felsefe (sosyal bilimler) alanında Türkçülüğün
mahiyetinin, amaç ve görevlerinin ne olduğunu kavramsal planda
ele alıyor, sonda ise fikirlerini genelleştirerek, Türkçülüğün kesin
siyasi ve ideolojik çizgilerini sunuyor, onu bir dünya görüşü sistemi
olarak ortaya koyuyor. Mütefekkirin eserinde, günümüzde de çeşitli
platformlarda müzakere konusu olan “Türkçülük” ve “Turancılık”
kavramlarını dikkatle incelemiş olması ve onların perspektif
gelişimlerini ele alması oldukça manidardır. Onun kanaatince,
Türkçülük mefkuresi büyüklüğü açısından üç dereceye ayrılmaktadır:
“1. Türkiyecilik; 2. Oğuzculuk, veya Türkmencilik; 3. Turancılık” (40,
s.39). Yazar, aslında, burada Türkçülüğün ulusal ve evrensel seviyelerini
göstererek, gelecekte bağımsız Türk milli devletlerinin her birinin
kendi siyasi ideolojisinin olabileceği gerçeğine dikkat çekmiştir. Bu
anlamda, “Türkçülüğün uzak ülküsü, mefkûresi Turan’dır… Turan,
bütün Türklerin geçmişte ve belki de gelecekte gerçek olan büyük
vatanıdır” (40, s.37-39). Ziya Gökalp’ın “Türkleşmek, İslamlaşmak,
Muasırlaşmak”, “Yeni Hayat”, “Altın Işık”, “Türk Töresi” (“töre” - devlet
ve toplum yapısından başlayarak gelenek göreneklerinin toplamını
içine alan geniş kapsamlı eski Türk sözüdür), “Doğru Yol”, “Türk
Kültürü Tarihi”, “Altın Destan” ve “Üç Akım” gibi bazı eserlerinde de
bir şekilde Türkçülük ideolojisi işlenmiştir.
Başkurt tarihçi Zeki Velidi Toğan (1890-1970) Başkurt devrimi
ve bağımsızlık harekâtının önderi olarak yetişmiştir. Milli siyasi
görüşlerinin oluşmasında, Türk dünyasının tarihi ve kültürü üzerine
uzun yıllar yapmış olduğu araştırmaların önemli etkisi olmuştur. O,
henüz 24 yaşında Fergana ve Buhara’ya gitmiş, Yusuf Balasağunlu’nun
“Kutadgu Bilig” (11. yüzyıl) eserini tetkik ederek, bu klasik Türk
anıtını dünyaya tanıtmıştır. Rusya müslümanlarının temsilcisi olarak
Duma’ya üye seçilmiş, 1917`de Başkurdistan`a Özerk Bölge statüsü
96