Türk Devletleri Birligi

ULUSLARARASI POLİTİKA VE ULUSLARARASI HUKUKTA...
Faaliyetlerin böyle konsantrasyonu herhangi bir ulusal ve bölgesel
süjenin küresel mekânda kendi konumunu belirlemesinin zorunlu
koşulu olmaktadır. Bu nedenle günümüzde küresel süreçleri etkileyen
bölgesel süreçlerin belirleyici aşamaya dâhil olduğunu görmekteyiz. Bu
eğilim, başlıca bölgesel entegrasyonun pratik örgütlenme olgusunda
kendisini göstermektedir: belirli bölge devletleri politik, ekonomik ve
kültürel zemin üzerinde entegrasyon ilişkilerine girerek, topluluklarını
oluşturuyorlar. Elbette, bu yeterince doğal bir süreçtir. Çünkü gezegenin
herhangi bir bölgesinin devletleri tarihsel olarak birbiri ile bağlılığın
gelenek ve birikimine sahiptirler. Bütün faktörleri (uygarlık, dil, din,
toprak, jeopolitik çıkarlar vb.) dikkate aldığımızda, küreselleşmeyi
bölgesel düzeyden uluslararası düzeye çıkaran bu süreçlerin ne
kadar önemli olduğunu görebiliriz. Küresel siyasette “entegrasyona
fonksiyonalist ve neofonksiyonalist yaklaşım”ın teorileri de bu siyasi
uygulama bazında oluşturulmuştur (268, s.279 - 280). Bölge içi genel
çıkarlar ve sorunların çözümüne yönelik girişimler belirli jeopolitik
bölgeye mensup devletlerin ilişkilerinin fonksiyonel örgütlenme
seviyesinde kurulmasını mümkün kılmaktadır. Bu öyle zorunlu bir
süreçtir ki birbiriyle uzun süre savaş ve gerilim ortamında yaşamış
devletler ve uluslar bölge geneli çıkarlar temelinde birleşmeğe ihtiyaç
duymakta, hatta buna mecbur kalmaktadırlar. Devletlerarası bölgesel
kurumların “jeopolitik haritasına” bakarsak, günümüzde yeryüzünün,
neredeyse bütün devletlerinin Avrupa Birliği, Arap Devletleri Ligi,
Afrika Devletleri Birliği, Şanghay İşbirliği Örgütü, Amerika Devletleri
Örgütü, Güneydoğu Asya Devletleri Derneği (ASEAN), Karadeniz
Ekonomik İşbirliği Örgütü, GUAM (Gürcistan, Ukrayna, Azerbaycan,
Moldova) vb. uluslararası kuruluşlarda birleştiklerini görürüz (267,
s.145 - 146; 278, s.89 - 104). Bunlar dünyanın en büyük uluslararası
örgütü olan BM`nin de üyeleridir.
Bölge devletlerinin Avrupa, Asya, Amerika ve Afrika kıtaları üzerine
kıtasal entegrasyon da politik, ekonomik, askeri müttefikliği ve işbirliği
çeşitli yapılandırılmalar düzeyinde gerçekleşmektedir. Böyle bir ittifak ve
işbirliğinin derin rasyonel esaslara sahip mükemmel şekilleri Avrupa’da
225