Upoznajte svoja prava i borite se za njih - European Roma Rights ...

UPOZNAJTE SVOJA PRAVA I BORITE SE ZA NJIH
ERRC je osam meseci pripremao pravnu tužbu u Ostravi. Na početku 1999. godine, postojalo je
osam specijalnih škola u okrugu Ostrave koje su, prema Školskom birou Ostrava, bile odgovorne
za obrazovanje “mentalno retardiranih učenika”. Osnovnih škola za “normalne” učenike bilo je
sedamdeset. Svaka specijalna škola i svaka osnovna škola overile su i potpisale dokument o tačnom
broju romskih i neromskih učenika koji pohađaju njihovu školu. Kako je gore napomenuto, rezultati
prikupljenih podataka bili su šokantni. Podaci su pokazali da, dok je svega 1,80% neromskih
učenika iz Ostrave bilo u specijalnim školama, 50,3% učenika Roma iz Ostrave bilo je u specijalnim
školama. Tako je proporcija školske populacije Roma iz Ostrave u specijalnim školama nadmašila
proporciju školske populacije neroma iz Ostrave u specijalnim školama odnosom od više od
dvadeset sedam prema jedan. Drugačije rečeno, 27 puta je bila veća verovatnoća da će romska deca
u Ostravi završiti u specijalnim školama nego što je bila za neromsku decu.
Statistika koju je prikupio ERRC naznačila je da su Romi, iako su predstavljali manje od pet procenata
svih učenika u uzrastu osnovaca u Ostravi, činili više od 50% učeničke populacije specijalnih
škola. Ostrava je daleko od izolovanog primera. Kao što je češka vlada i sama priznala, na
nacionalnom nivou približno 75% romske dece pohađa specijalne škole, a više od polovine svih
učenika specijalnih škola su Romi.
Stepen rasne segregacije pokazan gornjom statistikom bio je predstavljen prema školama. Tako su
Romi u pet od osam specijalnih škola u Ostravi činili više od 50% učeničke populacije, u četiri
škole više od 75% učeničke populacije, u tri škole više od 80% i u dve škole više od 90%. Ni u jednoj
od specijalnih škola u Ostravi omer zastupljenosti Roma u učeničkom telu nije pao ispod 16%
– što iznosi više nego tri puta od ukupnog procenta Roma zastupljenih u učeničkoj populaciji
Ostrave.
Nasuprot tome, u osnovnim školama Ostrave, 32 od ovih škola nisu imale nijednog romskog učenika.
U 21 osnovnoj školi gde je ERRC prikupljao podatke bilo je romskih učenika, ali su oni brojali
manje od dva procenta učeničke populacije. Tako su Romi u ukupnom broju od 53 osnovne škole
u Ostravi – što je 75% svih osnovnih škola u okrugu – činili manje od dva procenta ukupne
učeničke populacije uzrasta osnovne škole u celoj Ostravi. Specijalne i osnovne škole u Ostravi su
stvarno segregirane za članove različitih rasnih grupa – specijalne škole za Rome, osnovne škole za
nerome.
Na zahtev ERRC, profesor Daniel Reschly, šef Odseka za specijalno obrazovanje na Univerzitetu
Vanderbilt u SAD i jedan od najpoznatijih stručnjaka u svetu iz oblasti prenaglašene zastupljenosti
manjinskih grupa u specijalnom obrazovanju, proučio je podatke iz škola Ostrave i pripremio
izveštaj. On je utvrdio da je stepen prenaglašene zastupljenosti učenika Roma u specijalnim školama
u Ostravi bez presedana i da je sam po sebi prima facie dokaz rasne segregacije i diskriminacije.
168
EVROPSKI CENTAR ZA PRAVA ROMA