MASZYNY GÓRNICZE 3 i 4/2010 - Instytut Techniki Górniczej KOMAG

Dr inŜ. Leszek KOWAL
Dr inŜ. Krzysztof TUREWICZ
Mgr inŜ. Piotr HELMRICH
Mgr inŜ. Karol NYGA
Instytut Techniki Górniczej KOMAG
Doskonalenie konstrukcji maszyn wyciągowych
projektowanych w Instytucie Techniki Górniczej KOMAG
S t r e s z c z e n i e
W artykule przedstawiono rozwój maszyn wyciągowych
w oparciu o projekty zrealizowane w KOMAG-u
oraz zaprezentowano nowe rozwiązania techniczne
maszyn wyciągowych górniczych wyciągów szybowych.
KOMAG jest jedną z nielicznych, krajowych
instytucji, zajmujących się projektowaniem maszyn
wyciągowych w zakresie części mechanicznej. Na
przestrzeni sześćdziesięciu lat istnienia KOMAG-u
efekty prac projektowych zaowocowały licznymi rozwiązaniami
wdroŜonymi w górniczych wyciągach szybowych
w kraju, jak równieŜ za granicą. KOMAG
współpracował i współpracuje nadal, w tym zakresie,
z wieloma producentami i firmami, które wykonują zabudowę
maszyn na obiektach. W artykule zaprezentowano,
oprócz starszych rozwiązań, maszyny wyciągowe
zaprojektowane i wdroŜone w ostatnich latach.
S u m m a r y
A development of hoisting machines was presented in
the paper on the basis of projects realized at KOMAG
and new technical solutions of hoisting machines of
mining shaft hoists were given. KOMAG is one of few
Polish institutions, which design hoisting machines as
regards their mechanical parts. Within 60 years of
KOMAG’s activity, many of its design solutions were
implemented in mining shaft winders in Poland and
abroad. KOMAG collaborated and still collaborates in
this field with many manufacturers and companies,
which install machines on the objects. Apart of former
solutions, the hoisting machines, which were
designed and implemented recently were presented in
the paper.
1. Wprowadzenie
Podstawowym celem prac naukowych, badawczych
i rozwojowych realizowanych w Instytucie Techniki
Górniczej KOMAG jest tworzenie nowych rozwiązań,
które przy współudziale partnerów przemysłowych,
znajdują zastosowanie u uŜytkowników, którymi
w głównej mierze są podziemne zakłady górnicze. Na
przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat KOMAG zawsze
specjalizował się w projektowaniu maszyn i urządzeń
przeznaczonych do stosowania w transporcie
pionowym kopalń. Efektem myśli technicznej były
projekty, a następnie wdroŜenia szeregu maszyn
wyciągowych, które niejednokrotnie eksploatowane są
do chwili obecnej.
Od końca XX wieku wzrost zapotrzebowania na nowe
inwestycje związane z koniecznością modernizacji
istniejących górniczych wyciągów szybowych generował
potrzebę modernizowania istniejących lub projektowania
nowych maszyn wyciągowych. Zgodnie z powyŜszymi
potrzebami KOMAG realizuje projekty maszyn
wyciągowych, które spełniają coraz większe wymagania
techniczne przyszłych uŜytkowników oraz standardy
bezpieczeństwa zgodnie z wymaganiami przepisów.
2. Maszyny wyciągowe KOMAG-u XX wieku
W drugiej połowie XX wieku KOMAG stanowił wiodącą
instytucję projektową, realizującą projekty nowych
maszyn i urządzeń przeznaczonych dla górnic-
twa podziemnego, w tym w zakresie wyposaŜenia
górniczych wyciągów szybowych.
Po II Wojnie Światowej rynek projektowania i produkcji
maszyn wyciągowych podzielony był na dwie
grupy: jedna, do której naleŜały Zakłady Konstrukcyjno-
Mechanizacyjne Przemysłu Węglowego (ZKMPW)
(obecnie KOMAG), które zajmowały się projektowaniem
małych i średniej wielkości maszyn wyciągowych
(do średnic linpędni 3500 mm), których wykonawcą
części mechanicznej była Rybnicka Fabryka Maszyn,
oraz druga grupa, którą stanowił Zakład Urządzeń
Technicznych ZGODA, wraz ze swoim biurem konstrukcyjnym,
produkujący część mechaniczną duŜych
maszyn wyciągowych prądu stałego.
Wprowadzona typizacja małych i średnich maszyn
wyciągowych miała na celu obniŜenie kosztów produkcji
i zaspokojenie potrzeb krajowego przemysłu wydobywczego.
Zestawienie podstawowych parametrów
typowych maszyn produkowanych ówcześnie zamieszczono
w tabeli 1. Typizacja maszyn wiązała się z ujednoliceniem
szeregu elementów i podzespołów maszyn
wyciągowych. W tamtych latach na rynku nie było wyspecjalizowanych
firm, które oferowałyby podzespoły
do maszyn wyciągowych, zwłaszcza w części mechanicznej,
spełniające stawiane im wymagania. Odnosiło
się to do przekładni, sprzęgieł, zespołów hamulcowych,
pulpitów sterowniczych, zespołów spręŜarkowych
i innych. Wszystkie te podzespoły produkowane były
w Rybnickiej Fabryce Maszyn RYFAMA lub ZUT
ZGODA.
MASZYNY GÓRNICZE 3-4/2010 111