04.03.2015 Views

MASZYNY GÓRNICZE 3 i 4/2010 - Instytut Techniki Górniczej KOMAG

MASZYNY GÓRNICZE 3 i 4/2010 - Instytut Techniki Górniczej KOMAG

MASZYNY GÓRNICZE 3 i 4/2010 - Instytut Techniki Górniczej KOMAG

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

mijany, a które wynikają z rozwoju techniki. Przykładem<br />

mogą być układy sterowania (elektryczne, elektroniczne<br />

lub elektroniczne programowalne) nadzorujące<br />

pracę maszyny, które nie dopuszczają do przekroczenia<br />

dopuszczalnych parametrów. Podjęcie decyzji<br />

o ograniczeniu ryzyka za pomocą układu sterowania<br />

skutkuje koniecznością uwzględnienia zagroŜenia związanego<br />

z jego ewentualnym, wadliwym działaniem.<br />

Takie podejście wynika z dyrektywy maszynowej,<br />

zgodnie z którą układy sterowania naleŜy projektować<br />

i wykonać tak, aby:<br />

−<br />

−<br />

−<br />

−<br />

−<br />

zapewniały bezpieczeństwo oraz zapobiegały sytuacji<br />

zagroŜenia,<br />

defekty sprzętu komputerowego i oprogramowania<br />

układu sterowania nie prowadziły do powstawania<br />

sytuacji niebezpiecznych,<br />

były odporne na obciąŜenia wynikające z zamierzonego<br />

zastosowania oraz na wpływ czynników<br />

zewnętrznych,<br />

błędy w układach logicznych nie doprowadziły do<br />

sytuacji niebezpiecznych,<br />

moŜliwe do przewidzenia błędy ludzkie nie doprowadziły<br />

do powstania sytuacji niebezpiecznych.<br />

Uwzględnienie wyŜej wymienionych czynników<br />

podczas projektowania układów sterowania powoduje,<br />

Ŝe załoŜone funkcje są realizowane nawet w warunkach<br />

uszkodzenia, w przewidywalny sposób i z określoną<br />

niezawodnością przez cały cykl Ŝycia maszyny.<br />

RównieŜ norma PN-EN 60204-1:2006 [6] wymaga, aby<br />

w sytuacji, gdy uszkodzenia lub zakłócenia w pracy<br />

wyposaŜenia elektrycznego mogą spowodować sytuację<br />

zagroŜenia, uszkodzenie maszyny lub produkcji<br />

w toku, podjąć odpowiednie środki minimalizujące<br />

prawdopodobieństwo wystąpienia takich uszkodzeń<br />

lub zakłóceń. Podjęte środki i ich zakres zaleŜą od<br />

poziomu ryzyka związanego z określoną funkcją sterowniczą.<br />

Wymagany poziom bezpieczeństwa funkcji<br />

sterowniczych określa się na podstawie analizy ryzyka,<br />

zgodnie z wymaganiami norm:<br />

−<br />

−<br />

PN-EN ISO 13849-1:2008 [7] oraz PN-EN ISO<br />

13849-2:2008 [8], w której miarą niezawodności<br />

funkcji jest poziom bezpieczeństwa PL (performance<br />

level) lub<br />

PN-EN 62061:2008 [9], w której miarą niezawodności<br />

funkcji jest poziom nienaruszalności bezpieczeństwa<br />

SIL (safety integrity level).<br />

NaleŜy pamiętać, Ŝe przytoczone normy dotyczą<br />

funkcji bezpieczeństwa realizowanych przez układ sterowania.<br />

Nie zawierają wymagań dotyczących innych<br />

środków, które moŜna zastosować, aby wyeliminować<br />

dane zagroŜenie. W związku z tym, w pierwszej kolejności<br />

dla danej maszyny naleŜy zidentyfikować funkcje<br />

bezpieczeństwa realizowane przez układ sterowania,<br />

i tylko dla tych funkcji naleŜy stosować metodykę wyznaczania<br />

i potwierdzania wymaganego poziomu bezpieczeństwa<br />

(PL) lub nienaruszalności bezpieczeństwa<br />

(SIL).<br />

4. Procedury oceny zgodności<br />

W celu poświadczenia zgodności maszyny z wymaganiami<br />

dyrektywy maszynowej producent powinien<br />

zastosować właściwe procedury oceny obejmujące<br />

fazę projektowania oraz wytwarzania. Rodzaj moŜliwych<br />

do wykorzystania w konkretnym przypadku procedur<br />

zaleŜy od tego, czy podczas projektowania i wytwarzania<br />

danej maszyny uwzględniono wszystkie wymaganiami<br />

norm zharmonizowanych jej dotyczących,<br />

oraz od tego, czy moŜna ją zaliczyć do jednej z kategorii<br />

maszyn wymienionych w dyrektywie (Załączniku<br />

nr 5 do rozporządzenia [1]).<br />

W odniesieniu do wyrobów, których stosowanie<br />

wiąŜe się z największym ryzykiem utraty zdrowia lub<br />

Ŝycia mają zastosowanie procedury oceny zgodności<br />

z udziałem jednostki notyfikowanej. Są to procedury:<br />

badanie typu WE oraz pełne zapewnienia jakości.<br />

Producent maszyny wymienionej w dyrektywie (Załączniku<br />

nr 5 do rozporządzenia [1]), wyprodukowanej<br />

zgodnie z normami zharmonizowanymi, obejmującymi<br />

wszystkie zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa<br />

i ochrony zdrowia moŜe zastosować jedną<br />

z następujących procedur (rys. 1):<br />

– ocena zgodności połączona z kontrolą wewnętrzną,<br />

– badanie typu WE wraz z kontrolą wewnętrzną,<br />

– pełne zapewnienie jakości.<br />

Maszyna wymieniona w załączniku nr 5<br />

/wszystkie wymagania norm zharmonizowanych spełnione/<br />

Ocena<br />

zgodności<br />

Kontrola<br />

wewnętrzna<br />

Badanie<br />

typu WE<br />

Kontrola<br />

wewnętrzna<br />

Pełne<br />

Zapewnienie<br />

jakości<br />

etap<br />

projektowania<br />

etap<br />

wytwarzania<br />

oraz nr jednostki<br />

notyfikowanej<br />

Rys.1. Procedury oceny zgodności maszyn wymienionych w<br />

Załączniku nr 5 rozporządzenia [1]<br />

W przypadku, gdy maszynę moŜna zaliczyć do<br />

jednej z kategorii wymienionych w Załączniku nr 5 do<br />

rozporządzenia [1] i nie została wyprodukowana zgodnie<br />

z wszystkimi wymaganiami norm zharmonizowanych,<br />

lub normy zharmonizowane nie obejmują wszystkich<br />

istotnych zasadniczych wymagań w zakresie bezpieczeństwa<br />

i ochrony zdrowia, ewentualnie nie istnieją<br />

normy zharmonizowane dla danej kategorii maszyn,<br />

producent nie moŜne potwierdzać jej zgodności poprzez<br />

samodzielne przeprowadzenie procedury oceny<br />

zgodności połączonej z kontrolą wewnętrzną. Taką<br />

procedurę moŜe zastosować wobec wszystkich maszyn<br />

kategorii nie wymienionych w Załączniku nr 5 do<br />

rozporządzenia [1].<br />

<strong>MASZYNY</strong> GÓRNICZE 3-4/<strong>2010</strong> 187

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!