MASZYNY GÓRNICZE 3 i 4/2010 - Instytut Techniki Górniczej KOMAG

WENTYLACJA I KLIMATYZACJA
Mgr inŜ. Marek JEDZINIAK
Mgr inŜ. Marcin STEINDOR
Instytut Techniki Górniczej KOMAG
Mgr inŜ. Walenty FRYDEL
Wiromag sp. z o.o.
Mgr inŜ. Krzysztof SEKULAR
SelmaG sp. z o.o.
Nowoczesne metody przewietrzania i odpylania wyrobisk korytarzowych
w podziemnych zakładach górniczych
S t r e s z c z e n i e
W artykule przedstawiono metody przewietrzania
i oczyszczania powietrza w wyrobiskach korytarzowych
drąŜonych za pomocą kombajnów chodnikowych,
w aspekcie bezpieczeństwa, poprawy jakości
powietrza i ochrony zdrowia górników. Omówiono nowoczesne
urządzenia wprowadzone na rynek w ostatnich
latach, na podstawie projektów i dokumentacji
opracowanych przez Instytut Techniki Górniczej
KOMAG. Zaprezentowano przykłady współpracy między
KOMAG-iem, a małymi przedsiębiorstwami produkującymi
urządzenia do układów wentylacji i odpylania.
Opisano prace normalizacyjne prowadzone
przez KOMAG w wyŜej wymienionym zakresie.
S u m m a r y
Methods for ventilation and air cleaning in roadways
driven by roadheaders were presented in the paper in
the aspect of safety, improvement of air quality and
protection of miners health. State-of-the-art devices
released within last years on the basis of designs and
documentations developed by the KOMAG Institute of
Mining Technology were discussed. Examples of
collaboration between KOMAG and small enterprises
manufacturing devices for ventilation systems and
dust control were presented. Normalization work
carried out by KOMAG in the field mentioned above
was described.
1. Wstęp
Większość ślepych wyrobisk korytarzowych drąŜonych
w polskich kopalniach węgla kamiennego realizowana
jest za pomocą kombajnów chodnikowych.
Skrawanie skał w czole przodka powoduje emisję pyłu,
który stwarza zagroŜenie dla zdrowia oraz – w przypadku
pyłu węglowego – zagroŜenie wybuchem. Dodatkowo
w wyrobisku moŜe ulegać pogorszeniu jakość
powietrza na skutek emisji metanu z pokładów węgla
oraz zuŜywania się tlenu. Stąd w wyrobiskach korytarzowych
drąŜonych kombajnami chodnikowymi konieczne
jest stosowanie układów przewietrzania i odpylania,
zapewniających odpowiedni skład powietrza
oraz neutralizację zagroŜeń metanowych i pyłowych.
Instytut Techniki Górniczej KOMAG od szeregu lat
realizuje prace dotyczące systemów wentylacji i przewietrzania
wyrobisk, a w szczególności opracowuje
rozwiązania urządzeń wchodzących w ich skład, tj.:
urządzenia odpylające, lutnie wirowe, wentylatory lutniowe
oraz urządzenia pomocnicze, takie jak komory
napowietrzające czy dmuchawy.
Oprócz prac o charakterze projektowo-badawczym,
KOMAG prowadzi równieŜ prace normalizacyjne,
kształtujące wymagania oraz określające zakres badań
tych urządzeń.
2. Systemy wentylacji ślepych wyrobisk
korytarzowych
Podstawowym zadaniem systemu przewietrzania
wyrobiska korytarzowego jest wymuszenie przepływu
powietrza w wyrobisku za pomocą wentylatora lutniowego,
którego wydajność i spiętrzenie są dobrane odpowiednio
do przekroju i wybiegu chodnika. Stosowane
są dwa układy wentylacji:
− wentylacja ssąca, w której zuŜyte powietrze jest
odciągane z przodka za pomocą lutniociągu; powoduje
to powstanie podciśnienia w wyrobisku, wywołującego
samoczynny napływ świeŜego powietrza
z ciągu głównego całym przekrojem wyrobiska,
w kierunku jego czoła;
− wentylacja tłocząca, w której świeŜe powietrze jest
tłoczone lutniociągiem do przodka wyrobiska, co
powoduje samoczynny wypływ zuŜytego powietrza.
Z uwagi na konieczność oczyszczania powietrza
z pyłu powstającego w czasie pracy kombajnu chodnikowego,
w wariancie wentylacji tłoczącej, w strefie
przodkowej zabudowuje się krótki odcinek odrębnego
lutniociągu ssącego, zakończonego urządzeniem
odpylającym i wentylatorem lutniowym. Taki wariant
nosi nazwę wentylacji kombinowanej (ssąco-tłoczącej).
Ponadto w określonych miejscach wyrobiska przeprowadza
się pomiary zawartości metanu. Zasady za-
MASZYNY GÓRNICZE 3-4/2010 93