System euroatlantycki przed i po zakończeniu zimnej wojny. Istota ...

Zachód mógł stawić czoła wyzwaniom nowych potęg na arenie międzynarodowej.W tym też celu, a także jako jeden z ważnych komponentów utrzymania pozycji mocarstwowejStanów Zjednoczonych, Zbigniew Brzeziński postuluje dalszą konsolidacjęi poszerzenie pojęcia Zachodu – od Ameryki Północnej, poprzez Europę (włączającRosję i Turcję), aż do Korei Południowej i Japonii oraz podkreśla, że Amerykanie niepowinni zaniedbywać Europy i lekceważyć jej potencjału. Co więcej, uważa, że StanyZjednoczone powinny utrzymywać duże zaangażowanie w NATO oraz wspierać państwaStarego Kontynentu we włączaniu Turcji i Rosji do współpracy z Zachodem 32 .Niestety, trzeba również przyznać, że choć interesy UE i Stanów Zjednoczonychoraz NATO w polityce światowej są dziś podobne, to ich priorytety i sposoby osiąganiacelów często różnią się. Na przykład Europa jest zmuszona układać stosunki z Rosjąna innych warunkach niż Stany Zjednoczone. Granicząc z krajami muzułmańskimi posiadając liczną społeczność wyznającą islam w swoich granicach, musi prowadzićspecyficzną politykę wobec państw arabskich. Za największą barierę dla skoordynowanejpolityki należy jednak uznać polaryzację polityczną, która ma miejsce w StanachZjednoczonych oraz niemożność prowadzenia przez Unię Europejską wspólnejpolityki zagranicznej. Mimo przyjęcia traktatu lizbońskiego, UE wciąż jest podzielonana przykład w kwestii strategii wobec Rosji, polityki energetycznej, zaangażowaniaw Afganistanie, Iranie czy w Syrii. Ale mimo tych różnic i barier oraz osłabienia relacjitransatlantyckich, Stany Zjednoczone i Europa wciąż współpracują w bardzo wieludziedzinach i choć nie zawsze współpraca ta jest spektakularna, to jednak przynosipozytywne skutki dla pokoju i bezpieczeństwa świata.Stawiając tezę o osłabieniu relacji transatlantyckich, czy wręcz o erozji systemueuroatlantyckiego niektórzy eksperci proponują utworzenie nowej organizacji, którazajmowałaby się współpracą Stanów Zjednoczonych i Europy we wszystkich dziedzinach.Nie jest to nowa propozycja, gdyż była ona lansowana już wcześniej. Pojawiałasię zawsze w momentach narastających rozbieżności między sojusznikami. Tak byłow czasie zimnej wojny i po jej zakończeniu, kiedy zaczęto kwestionować koniecznośćutrzymywania ścisłych związków na przykład w NATO po likwidacji Układu Warszawskiegoi rozpadzie Związku Sowieckiego. Biorąc pod uwagę fakt, że Stany Zjednoczonei Unia Europejska, czy NATO oraz ich państwa członkowskie są członkami wielu różnychorganizacji i mają już wiele płaszczyzn do dialogu na temat problemów współczesnegoświata uważam, że nie jest to dobry pomysł. Zamiast tworzyć nowe, kosztowneinstytucje i ogłaszać kolejne strategie, należy ożywić współpracę w ramach systemueuroatlantyckiego, przestrzegając już zawartych porozumień i ustalonych reguł gry.Trzeba też lepiej skoordynować współpracę NATO i UE z ONZ i OBWE. Jak wiadomo,przez długi czas próby ustanowienia stałej współpracy zwłaszcza między UEi NATO kończyły się niepowodzeniem, głównie z powodu wzajemnej nieufności międzyStanami Zjednoczonymi a Francją, będącą poza strukturami militarnymi Sojuszui dążącej do organizacji europejskiego systemu obrony jako przeciwwagi dla NATO.32 Patrz: Z. Brzeziński, Balancing the East, Upgrading the West, “Foreign Affairs”, nr 1–2, 2010, s. 97–104.109