System euroatlantycki przed i po zakończeniu zimnej wojny. Istota ...

stanowią one dla nich najważniejszy rynek eksportowy, z drugiej jednak strony obawiasię ich politycznej hegemonii i szuka oparcia w Stanach Zjednoczonych 10 .Okazuje się więc, że dotychczasowy konsensus, osiągnięty w relacjach pomiędzyAmeryką i Europą w dobie zimnej wojny, nie jest już wystarczający i wymaga dziśdaleko idącej modyfikacji jeśli Zachód chce odgrywać ważną rolę w nowym, multipolarnymładzie międzynarodowym 11 . Konieczna jest m.in. potrzeba wzmocnienia jednolitegostanowiska Zachodu wobec Rosji, czemu sprzyjać mogłaby ściślejsza współpracaUE z NATO, włącznie z utworzeniem swego rodzaju Euroatlantyckiego TandemuBezpieczeństwa NATO – UE. Niestety, mimo pewnych prób i toczonych negocjacji,do tej pory NATO i UE nie wypracowały i nie ustanowiły nowych zasad i mechanizmówtakiego współdziałania. Nadal przeważa konkurencja i rywalizacja. UE próbujeumacniać swoją tożsamość w sferze polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, ale jakdotąd też bez większych rezultatów. Unia Europejska raczej powiela, a nawet dublujefunkcje i struktury NATO, które w tej sytuacji nie jest zainteresowane wspieraniemkonkurencji. W rezultacie tego, wciąż nie ma pomysłu na strategiczne współistnieniei współpracę tych dwóch największych graczy na arenie międzynarodowej i najistotniejszychpodmiotów (fundamentów) w systemie euroatlantyckim. Równocześnie – jakjuż wspominałem – słabną więzy, zwłaszcza w sferze militarnej, łączące Stany Zjednoczonez ich europejskimi sojusznikami. Ponadto kraje UE są dziś podzielone, co dotego, jak reagować na wzmacniający się autorytaryzm w Rosji, rosnącą potęgę wojskowąChin, przyjęcie do Wspólnoty Turcji. Nie wiedzą, czy wspierać demokratyczneaspiracje w krajach arabskich i czy odwieść Baracka Obamę od ograniczania wojskowejobecności Stanów Zjednoczonych na naszym kontynencie. Bruksela w efekcie tegow ostatnich latach nie była w stanie zająć jednomyślnego stanowiska wobec żadnegoz kluczowych problemów międzynarodowych 12 .Słabością Unii Europejskiej jest jej niekonsekwencja w stosowanej metodziewarunkowości wobec innych podmiotów współczesnych stosunków międzynarodowych.Konieczna jest tutaj świadomość granic tej warunkowości: nie jest ona realistycznąstrategią w relacjach z innymi wielkimi graczami, gdzie współzależność jestznacząca, a tym samym stawka dla interesów UE wysoka. Warunkowość nie jest wiecskuteczną metodą w osiąganiu celów w stosunkach z tzw. partnerami strategicznymi.W dodatku UE wciąż nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, kto to jest part-10 Patrz: C. Borden Gray, An economic NATO: a new alliance for a new global order, Atlantic Council,Waszyngton 2013, s. 5–6; J. Perez, Asian nations plan trade bloc that, unlike U.S’.s, invites China, “NewYork Times”, 20 XI 2012.11 Patrz: Transatlantic Trends 2012 Partners, The German Marshall Fund of the United States, Nowy Jork2012, s. 1–6; A. de Vasconcelos, M. Zaborowski (Eds.), The Obama moment. European and Americanperspectives, European Union Institute for Security Studies, Paryż 2009; T. Buchman, Burzliwy pokój.Historia Europy 1945–2000, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.12 Patrz: J. Wódka, Polityka zagraniczna „nowej” Turcji. Implikacje dla partnerstwa transatlantyckiego, ISPPAN, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2013, s. 43–56; T. Paszewski, USA i UE wobec wyzwań globalnych,ISP PAN, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2013, s. 75–87; J. Gryz (red.), Bezpieczeństwow stosunkach transatlantyckich, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008.98