System euroatlantycki przed i po zakończeniu zimnej wojny. Istota ...

ROZDZIAŁ IVStany Zjednoczone a Chiny, Japoniai Rosja – alternatywne sojuszew multipolarnym świecieoraz wyzwaniadla systemu euroatlantyckiegoJuż dziś – jak starałem się to pokazać w poprzednim rozdziale – rola ChRL w procesiebudowy nowego ładu światowego jest ogromna, wręcz ma dla niego najważniejszeznaczenie. Jednakże proces ten, determinowany ewolucją środowiska międzynarodowegoi przekształcaniem się Chin poczynając od końca lat siedemdziesiątych XX wiekudo dziś w mocarstwo globalne, powoduje nie tylko radykalną zmianę w międzynarodowymukładzie sił, ale również niesie wiele niewiadomych oraz wyzwań dla tego krajui całego świata, a także dla systemu euroatlantyckiego. Jeśli pozytywne efekty chińskiejpolityki wewnętrznej i zagranicznej wezmą górę nad ich negatywnymi skutkami, torola Chin w przyszłym multipolarnym świecie również będzie ogromna, a może nawetwiodąca, najważniejsza dla nowego systemu międzynarodowego, który coraz wyraźniejkształtuje się jako globalna triada. Chiny znów staną się centrum świata, będąnim rządziły wespół ze Stanami Zjednoczonymi i Unią Europejską (Europą), ale podwarunkiem, że między nimi dojdzie do powstania równowagi sił. W przeciwnym razie,to Chiny staną się nowym hegemonem w świecie, a Stany Zjednoczone i Europa będąco najwyżej półperyferiami 1 .1 Patrz: R. Kuźniar, Geoekonomia, czyli chybiona próba paradygmatu, „Sprawy Międzynarodowe”, nr 3,2012, s. 108; E. Haliżak, Geoekonomiczna strategia Chin, [w:] E. Haliżak (red.), Geoekonomia, WydawnictwoNaukowe SCHOLAR, Warszawa 2012, s. 590–619; J. Rowiński, Dylematy i wyzwania politykiChin w końcu pierwszej dekady XXI wieku, [w:] R. Kuźniar (red.), Kryzys 2008 a pozycja międzynarodowaZachodu, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2011, s. 149–172; R. Kagan, Potęga i raj. Amerykai Europa w nowym porządku świata, Wydawnictwo Studio EMKA, Warszawa 2003; B. Góralczyk,O co grają Chiny, „Gazeta Wyborcza”, 3–4 XI 2012, s. 22–23; N. Ferguson, Civilization. The West and theRest, Nowy Jork 2011; N. Ferguson, Cywilizacja. Zachód i reszta świata, Wydawnictwo Literackie, Kraków2013; P. Kłodkowski, Wojna światów? O iluzji wartości uniwersalnych, Wydawnictwo Znak, Kraków2002, s. 239–286.64