System euroatlantycki przed i po zakończeniu zimnej wojny. Istota ...

Jeśli pozycja i rola Stanów Zjednoczonych w świecie jest dziś mocno zagrożona, totym bardziej niebezpieczną staje się sytuacja dla osamotnionej Europy i Unii Europejskiej.Najnowsze dane urzędu statystycznego Unii Europejskiej, Eurostatu, pokazują,że przyszłość nie napawa optymizmem. Jak pisze profesor Arno Tausch; „Stopy wzrostugospodarczego głównych gospodarek rdzenia Unii Europejskiej – Francji, Niemieci Włoch – wskazują również kierunek w dół. Ignorowanie tego trendu doprowadzido jeszcze głębszego spadku tempa wzrostu gospodarczego w tych krajach. Prawdęmówiąc, z żadnego miejsca w Europie nie widać obiecanego dobrobytu” 31 .Światowy kryzys finansowy obnażył też wiele słabych stron globalizacji, którejskutki boleśnie odczuwa dziś również UE, a także odsłonił jej dwa najsłabsze punkty.Pierwszym było „otwarcie” tego ugrupowania państw Europy dla kapitału, zwłaszczafinansowego, spoza Unii. Drugim – pozbawienie przedsiębiorstw, banków, a także rządównarodowych możliwości wspólnej obrony przed tym kapitałem. W obliczu zagrożeniakryzysowego kraje członkowskie Unii Europejskiej zaczęły poszukiwać własnychsposobów zabezpieczenia się przed negatywnymi skutkami globalizacji. W części krajówpolegało to na przedkładaniu interesów narodowych ponad wspólnotowe. Była toreakcja naturalna, znajdująca potwierdzenie w każdej sytuacji kryzysowej. W rezultacietego narastać zaczęły różnice w polityce finansowej i budżetowej, płacowej i cenowej,socjalnej i emerytalnej. Nie pomogły rygory z tytułu przyjętych przez wszystkiekraje traktatów w strefie wolnego handlu i unii celnej, wspólnym rynku, unii gospodarczeji walutowej. Naruszone zostały też zasady i rygory związane z przyjęciem wspólnejwaluty euro, w tym nakładające na poszczególne kraje obowiązek przestrzegania 3-procentowegoudziału deficytu budżetowego w produkcie krajowym brutto. Dotyczyło tow szczególności Grecji, Irlandii, Hiszpanii, Portugalii i Włoch. W trudnej sytuacji znalazłysię też kraje Europy Środkowej i Wschodniej, w tym zwłaszcza Węgry, Czechy,a także Polska. Wszystkie one zostały uznane przez agencje ratingowe za zagrożonekryzysem, co odbiło się negatywnie na poziomie oprocentowania obligacji (spadek)i zaciąganych kredytach (wzrost). Równocześnie obniżce uległa wartość walut narodowych(w krajach spoza strefy euro) oraz wartość euro w stosunku do dolara i innychwalut światowych (np. franka szwajcarskiego). W konfrontacji z globalnym rynkiemfinansowym okazało się, że Unia Europejska jest zbyt małym organizmem gospodarczym,by mógł on przeciwstawić się rynkowi globalnemu. Dlatego też UE dziś powinnainicjować dyskusje na forum światowym na temat zabezpieczenia się przed kryzysem31 Patrz: A. Tausch, Globalizacja a przyszłość…, s. 92. Według prognoz Boston Consulting Group (BCG)do 2020 roku względne bogactwo przesunie się z Zachodu do Chin i Indii, a klasa średnia w obu krajachma sięgnąć 1 mld osób, natomiast roczna wartość wydatków konsumentów w Chinach i Indiachw 2020 roku ma przekroczyć 10 bln dolarów. Por. Bogactwo przesunie się z Zachodu do Indii i Chin, „PulsBiznesu”, 3 X 2012, s. 9. Ale według innych danych i analiz, w ChRL około 150 mln ludzi nadal żyjew ubóstwie, czyli poniżej 1 dolara dziennie, a Chiny potrzebują około 40 lat, aby osiągnąć poziom życiaporównywalnego do standardów Zachodu. Podobne dane dotyczą Indii.88