System euroatlantycki przed i po zakończeniu zimnej wojny. Istota ...

Postępuje dalsza instytucjonalizacja stosunków międzynarodowych. Po 1991 roku widaćwyraźnie na arenie międzynarodowej nasilające się procesy integracji zarówno subregionalnej,regionalnej, jak i poszerzania oraz pogłębiania stosunków poszczególnych państwz innymi regionami świata: z Europą, Ameryką Północną i Południową, Azją czy Afryką.Przykładem tego są właśnie Chiny i ich polityka zagraniczna. Wiele państw dużych, średnich,a nawet małych, nie mówiąc o mocarstwach i supermocarstwach aspiruje do odgrywaniawiodących ról w regionie czy świecie. Rola tych państw zmienia się i nadal będziesię zmieniała wraz z posiadanym potencjałem i pozycją w stosunkach międzynarodowych.Przykładem tego oprócz ChRL jest Japonia, która jeszcze do niedawna uważanabyła za mocarstwo wschodzące, zagrażające pozycji Stanów Zjednoczonych. Dziś, będącogromnie zadłużona i tkwiąca od wielu lat w recesji gospodarczej, traci status mocarstwawschodzącego i przegrywa rywalizację o drugą pozycję na mapie świata z Chinami, a takżez Brazylią. Chińsko-japońska rywalizacja powoli zaś przekształca się w groźny konflikt międzytymi mocarstwami, który zagraża całemu światu. Konflikt ten zaognia sytuacja na świecie.Azjatycka gospodarka spowalnia, rządy są słabe (Japonia), albo w fazie przejściowej(Chiny), albo poszukują legitymizacji dla swojej polityki międzynarodowej, odwołując siędo historycznych tradycji i agresywnego nacjonalizmu 7 .Tezą główną niniejszego opracowania jest stwierdzenie, że dotychczasowa rolaChRL w procesie budowy nowego porządku globalnego, czyli w minionym dwudziestoleciu,choć trudna do jednoznacznej oceny, była istotna zarówno w sensie pozytywnym,jak i negatywnym i będzie również taką w najbliższych dekadach. Chcąc osiągnąćpostawiony sobie tutaj cel badawczy, należy najpierw odpowiedzieć na kilka ważnychpytań dotyczących istoty nowego ładu międzynarodowego, jego fundamentów, kształtui struktury oraz poświęcić sporo uwagi przede wszystkim Chinom, ukazując ten kraj takw aspekcie historycznym, jak i współczesnym, bez uprzedzeń i upiększeń na tle innychpodmiotów współczesnych stosunków międzynarodowych, odgrywających ważną rolęw budowie nowego ładu międzynarodowego, a zwłaszcza Stanów Zjednoczonych, Rosjii Unii Europejskiej. Kryzys finansowo-gospodarczy, który wstrząsnął światem w latach2008-2011 i wciąż daje o sobie znać, dał asumpt do spojrzenia na nowo na strukturę stosunkówmiędzynarodowych i no to, w jaki porządek mogą się one w przyszłości ułożyć.Kryzys nie zatrzymał globalizacji, nie wprowadził nowych jakości do stosunków międzynarodowychoraz nie cofnął świata do nieskrępowanej polityki siły. Niewątpliwie jednakwzmocnił on rolę państw wielkich i większych, zarówno w świecie jak i w Europie.Jeśli idzie o ukazanie roli i miejsca Chin w procesie budowy nowego porządku międzynarodowego,to najpierw – moim zdaniem – należy wszechstronnie ocenić obecnąsytuację w tym kraju oraz ukazać szanse i zagrożenia dla jego dalszej polityki wewnętrzneji międzynarodowej. Nie jest to jednak zadanie łatwe, gdyż ChRL to kraj specyficzny,7 Patrz: G. Sorman, „N” jak nacjonalizm. Nie będzie pokoju na Pacyfiku. Pekin i Tokio cały czas nad tympracują, „City Jokurnal”, 20 VIII 2012; J.R. Holmes, Morze żółci, [w:] „The Foreign Policy Group”,LLC, 2012; M. Kruczkowska, Chińczycy plądrują japońskie fabryki, „Gazeta Wyborcza”, 18 IX 2012,s. 11; M. Nass, Wie Chinesisch wird die Welt?, „Die Zeit”, 6 IX 2012, s. 8.51