System euroatlantycki przed i po zakończeniu zimnej wojny. Istota ...

prawowitości i sprzyjają rozwojowi sektora prywatnego. Mankamenty współczesnychdemokracji przybierają wiele form, jednak najczęstszą z nich w początkach XXI wiekuokazała się słabość państwa: współczesne demokracje, zwłaszcza na Zachodzie, stająsię zbyt skrępowane i sztywne, a zatem niezdolne do podjęcia trudnych, niepopularnychdecyzji, od których zależy ich długofalowe ekonomiczne i polityczne przetrwanie.Tymczasem chińskie władze nie są ograniczane ani przez rządy prawa, ani przez demokratycznąodpowiedzialność, a zatem mogą szybko podejmować decyzje i realizowaćokreślone cele nie pytając o zgodę ich adresatów. System autorytarny, z którym dziśmamy do czynienia w Chinach, pod dobrym przywództwem może przejściowo wziąćgórę nad liberalno-demokratycznym dzięki owej zdolności do szybkiego podejmowaniadecyzji nieskrępowanych wymogami prawa i demokratycznymi procedurami.Jak pisze jednak Francis Fukuyama: „System polityczny, który sprawdza się w dynamicznierozwijającym się kraju, w którym mediana wieku ludności wynosi dwadzieściakilka lat, może nie być zbyt odpowiedni dla tkwiącego w zastoju społeczeństwa, gdziejedna trzecia obywateli jest w wieku emerytalnym. Jeśli instytucja nie zdoła się dostosować,społeczeństwo stanie w obliczu kryzysu lub załamie się i zostanie zmuszone doprzyjęcia innej. Może to dotyczyć nie tylko niedemokratycznych systemów politycznych,ale i demokracji liberalnej” 19 .Porównując stan społeczeństwa i trendy demograficzne Zachodu i Chin, to w lepszejsytuacji są dziś oczywiście Chiny, gdzie dominują ludzie młodzi, w wieku produkcyjnymi prokreacyjnym, w przeciwieństwie do starzejącej się Europy i StanówZjednoczonych 20 . Nie bez znaczenia jest też system wartości, na których opiera sięcywilizacja zachodnia i chińska, gdzie preferowane są: rodzina, kolektywizm, hierarchia,harmonia i pokój 21 .Co więcej, wbrew powszechnemu poglądowi, w Chinach komunizm istnieje jużtylko w konstytucji, symbolice oraz nazewnictwie i propagandzie partyjnej, a ustrójobecnie tam panujący de facto jest czystym systemem narodowym. Notabene, komunizmw Chinach, w odróżnieniu od tego, który był w Polsce jest komunizmem rodzimym,a nie przeniesionym na bagnetach przez Związek Radziecki i zawsze miał silnezabarwienie narodowe. Przejęcie władzy przez KPCh uznawane było za swoisty aktwyzwolenia ze stanu półsuwerenności narzuconego najpierw przez mocarstwa zachodnie,potem przez Japonię. Mao Zedong, według swojego biografa Rossa Terrilla, byłnie tylko komunistą, ale przede wszystkim narodowcem, skłonnym początkowo dowspółpracy z Kuomintangiem i był bardziej pod wpływem klasycznej poezji chińskiej19 Patrz: F. Fukuyama, Historia ładu politycznego…, s. 535; L.D. Nielsen, P. Ybarre (red.), Neoliberalizmand Global Theatres. Performance Permutations, Palgrave Macmillan, London, New York 2012.20 Szerzej na ten temat patrz: B. Müller-Härlin (red.), Globar Governance: Wie können China und Europazusamenarbeiten? 147. Bergedorfer Gesprächskreis. 14–16. Oktober 2010, Aman At Summerpalace,Peking, Ed. Kober-Stiftung, Hamburg 2011, s. 35–37.21 J. Feny, Chiny: upadek i narodziny wielkiej potęgi, Wydawnictwo Znak, Kraków 2008; D. Matsumoto,L. Juang, Psychologia międzykulturowa, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007; W.H. Bond(red.), The handbook of Chinese psychology, Oxford University Press, Hong Kong 1996, s. 189–207.56