System euroatlantycki przed i po zakończeniu zimnej wojny. Istota ...

Zjednoczone i Europa. Jest to efekt błędnej „polityki jednego dziecka”, a ponadtodotychczasowa polityka szybkiego wzrostu doprowadziła do degradacji środowiskanaturalnego i rozwarstwienia terytorialnego kraju. Z drugiej strony Chiny mają jużliczącą ponad 300 mln klasę średnią, ludzi wykształconych i z nowymi aspiracjamii oczekiwaniami. Dziś Chiny są drugim rynkiem dla producentów dóbr luksusowych.Do 2020 roku Chińczycy mają też prześcignąć Amerykanów w ilości aut kupowanychw segmencie Premium. Tylko w ostatniej dekadzie przeciętny dochód na głowę mieszkańcaChin, gdzie żyje co piaty człowiek świata, wzrósł czterokrotnie. A wraz z bogactwemrosną aspiracje, także polityczne, a co wykazały m.in. badania amerykańskiegoinstytutu Pew, przeprowadzone równolegle w Chinach i Stanach Zjednoczonych.Wynika z nich, że większości chińskich respondentów (52%) podoba się amerykańskademokracja. Najwięcej zwolenników ma ona wśród młodych Chińczyków i tych o najwyższychdochodach, czyli ludzi, którzy najwięcej zawdzięczają rządzącej krajem od1949 roku Komunistycznej Partii Chin (KPCh). Z badań Pew wynika też, że w Chinachpoparcie dla kapitalizmu jest obecnie większe niż w Stanach Zjednoczonych. 74% obywateliChRL zgadza się całkowicie lub z pewnymi zastrzeżeniami, że ludzie mają sięlepiej w gospodarce wolnorynkowej nieplanowej (podobnego zdania jest tylko 67%Amerykanów). Co więcej, Chińczycy wierzą w Amerykę bardziej niż sami Amerykanie– 48% uważa ją za „gospodarkę nr 1 na świecie”, na Chiny postawiło 29%. WśródAmerykanów najwięcej osób (41%) wskazało jako najpotężniejszą gospodarkę właśnieChiny, a na Stany Zjednoczone postawiło 40% (Ameryka ma wciąż dwukrotniewiększy od ChRL PKB – 15 bln do 7,3 bln dolarów). Ale co ciekawe, z faktu, że Chińczykompodobają się kapitalizm i zachodnia demokracja, nie wynika wcale, że lubiąoni Stany Zjednoczone. Już tylko 39%, a nie jak w 2008 roku 68%, określa wzajemnerelacje jako „współpracę”, a 26% mówi otwarcie o wrogości 36 .Powyższe dane pokazują, że chińskim przywódcom będzie coraz trudniej rządzićsytymi rodakami, że w ślad za modernizacją i reformami gospodarczymi muszą iśćreformy społeczne i polityczne, na co tak bardzo liczy Zachód. W przeciwnym razieChRL grozi oddolna rewolucja, której konsekwencje mogą być bolesne tak dla Chinjak i dla całego świata. W związku z tym, już dziś wielu chińskich ekspertów i badaczydowodzi, że ChRL musi szybko rozpocząć „drugą modernizację”, której muszą towarzyszyćgłębokie reformy systemowe, tak ekonomiczne jak i polityczne oraz społeczne,że dotychczasowy model oparty na nadmiernej kontroli państwa musi być zmieniony,aby zwiększyć efektywność gospodarowania i zaspokoić rosnące potrzeby społeczeństwa.Ponadto postulują szybki wzrost siły nabywczej własnego społeczeństwa i oparciedalszego rozwoju Chin na konsumpcji wewnętrznej, a nie na eksporcie, m.in. poprzezzreformowanie i dofinansowanie systemu emerytalnego i rozbudowanie sieci innychtanich świadczeń socjalnych, a ponadto proponują „budowę społeczeństwa innowacyj-36 Patrz: M. Kruczkowska, Chiny kochają się w USA, „Gazeta Wyborcza”, 23 X 2012, s. 12; N. Fergusen,Civilization…, s. 123–124; M. Mayer, China 2020 – Trends und Herausforderungen für die EU, [w:]A. Marchetti, L.M. Clouet (Hrsg.), Europa und die Welt…, s. 141–147.62