PrzeglÄ daj publikację - Biblioteka Cyfrowa Ośrodka Rozwoju Edukacji

n r 4/2008 wrzesień/październik Języki Obce W Szkoleków obcych i edukacji wczesnoszkolnej, terapeutów,a także rodziców dzieci z dysleksją. Autorkaprzedstawia w niej przyczyny problemów z naukąortografii i poprawnej pisowni oraz sposoby nauczaniapisowni uczniów z dysortografią i wszystkich,którym ortografia sprawia kłopoty. Prezentujerównież stosowaną przez siebie metodę nazwanąprzeszukiwaniem leksykalnym, której skutecznośćjest poparta wieloletnimi doświadczeniami w pracyz osobami z trudnościami w poprawnej pisowni.Książka wyraźnie dzieli się na część teoretycznąi praktyczną. Zagadnienia teoretyczne rozpoczynająsię przedstawieniem danych wynikającychz badań nad stanem pisowni wśród ucznióww latach 1995–2005 (rozdz. I). Następnie autorkapodaje zarys historii kodyfikowania ortografiipolskiej i dane statystyczne dotyczące popełnianiabłędów pochodzące z różnych okresów XXw., a także porusza temat przyczyn pojawiania siębłędów ortograficznych (rozdz. II). Należą do nichpomijanie nauki o języku w programach nauczaniajęzyków, błędy merytoryczne, nieodpowiedniećwiczenia ortograficzne i błędy ortograficzne wewspółczes nych elementarzach, w podręcznikachi poradnikach dla nauczycieli, zaniedbanie naukiprzez uczniów i ich rodziców, przyczyny zdrowotneoraz specyficzne trudności w uczeniu się pisowni,tj. dysortografia.Dysortografia będąca rodzajem dysleksji rozwojowejzostała oddzielnie omówiona w rozdzialeIII. Zawarto w nim definicję dysleksji i zebranew tabelach kategorie błędów wraz z ilustrującymije autentycznymi przykładami dla języka polskiegoi rosyjskiego. W kolejnym rozdziale (IV) autorkaomawia patomechanizm dysleksji, którą mogą wywołaćczynniki genetyczne i organiczne. Dokonujew nim podziału dysleksji na cztery typy: wzrokowoprzestrzenny,słuchowo-językowy, mieszany orazintegracyjny. Każdy jest opatrzony obszernym opisem,który zawiera przyczyny, charakterystycznetrudności i ich fizjologiczne wyjaśnienie.Następny rozdział (V) przedstawia zasady, którymipowinien się kierować nauczyciel w pracyz uczniami z trudnościami w nauce poprawnejpisowni. Podstawą jest opinia poradni psychologiczno-pedagogicznejdająca nauczycielowi wiedzęo rodzaju, stopniu i rozległości dysfunkcji, charakterystycznychsymptomach oraz prawidłowych procesachpsychoruchowych. Pozwoli to dostosowaćmetody pracy i wymagania do potrzeb danegoucznia. Czytelnicy znajdą tu również rozporządzeniedotyczące oceniania uczniów w szkołach dladzieci i młodzieży oraz jego interpretację.Kolejne dwa rozdziały są poświęcone metodompracy z uczniami z dysleksją (rozdz. VI), którychdobór powinien być uzależniony od rodzajustylu poznawczego charakteryzującego daną osobę(rozdz. VII). Uważa się, że im więcej zmysłówjest zaangażowanych w przyswajanie wiedzy, tymlepszy i trwalszy będzie efekt uczenia się. Dlategonajlepiej jest łączyć podejścia wzrokowe, słuchowe,kinestetyczne i dotykowe w kombinacjach zależnychod refleksyjnego lub impulsywnego styluprzetwarzania oraz wzrokowego, słuchowego,ruchowego lub dotykowego stylu poznawczego,które wpływają na wytworzenie indywidualnychstrategii uczenia się.Dalsze, bardziej praktyczne rozdziały książkiA. Jurek zawierają wiele ćwiczeń sprawdzonychprzez autorkę w pracy z uczniami dyslektycznymi.Pierwszym, podstawowym problemem jest przezwyciężenietrudności językowych (rozdz. VIII),wyćwiczenie słuchu fonematycznego umożliwiającegosłyszenie i rozumienie dźwięków danegojęzyka. Autorka proponuje tu ćwiczenia fonologiczne,polegające na rozpoznawaniu, zastępowaniu,dodawaniu i usuwaniu oraz porównywaniugłosek lub ich połączeń.Drugim elementem nauczania języka jest nauczaniepisowni. W głównym i najobszerniejszymrozdziale IX A. Jurek przedstawia pięć metod wrazz wieloma ćwiczeniami. Pierwsze dwie są przeznaczonedo przyswajania pisowni wyrazów niemotywowanych.Są to przepisywanie, zwłaszczaprzepisywanie aktywizujące, któremu towarzysządodatkowe zadania, np. tworzenie rodziny lub dobieranieantonimów do przepisywanych wyrazów,oraz pisanie z pamięci, polegające na zapoznawaniusię z grupą wyrazów lub związków wyrazowychi następnie pisaniu zapamiętanych, sprawdzaniupisowni i odszukiwaniu pominiętych. Kolejna – pisaniez komentowaniem, czyli przytaczaniem odpowiednichzasad – jest przydatna do nauczaniapisowni popartej regułami ortograficznymi.Najwięcej uwagi autorka poświęca metodzieprzeszukiwania leksykalnego, która nadaje się do211