PrzeglÄ daj publikację - Biblioteka Cyfrowa Ośrodka Rozwoju Edukacji

Języki Obce W Szkole n r 4/2008 wrzesień/październik(utopić się), ersäufen (utopić kogoś), ertrinken(utonąć), ertränken (utopić kogoś), erstechen (zakłućkogoś), erschießen (zastrzelić kogoś), ermorden(zamordować kogoś) itd.Formacje intensywneKonotacja: Durch die im Simplex ausgedrückteTätigkeit erreichen, erwerben, erlangen. (Intensyfikacjaczynności wyrażonej przez czasownikpodstawowy.)Duży wpływ na zmianę znaczenia czasownikówpodstawowych ma z pewnością modyfikacjasyntaktyczna, np. Er fleht um die Hilfe vs. Er erflehtdie Hilfe (Wybłagać pomoc.), Ich bat ihn um dieHilfe vs. Ich erbat mir seine Hilfe (Wyprosiłem jegopomoc./Doprosiłem się jego pomocy.).Przykłady:erarbeiten (etwas durch Arbeit erwerben) (wypracowaćcoś, np. eine berufliche Position)erlaufen (etwas erwerben) (wybiegać coś, np. einAmt)erfragen (etwas durch Fragen erfahren) (dopytać sięo coś, np. einen Weg)erjagen (jdn erreichen) (dogonić kogoś)erklopfen (jdn durch Klopfen erwecken) (dobudzićkogoś)erlernen (sich etwas durch Lernen aneignen) (wyuczyćsię, np. eine fremde Sprache)erkämpfen (etwas durch Kampf erlangen,erringen)(wywalczyć coś, np. eine Medaille)erretten (jdn aus großer Gefahr befreien (wyratowaćkogoś)erlesen (sich etwas durch Lesen aneignen) (wyczytaćcoś, np. eine Anzeige)errechnen (durch Rechnen ermitteln) (wyliczyć coś,np. eine Steuer)erbetteln (durch Betteln erwerben) (wyżebrać coś, np.ein Stück Brot)erspielen (einen Preis durch Spielen erringen) (wygraćcoś, np. nagrodę)Ten typ słowotwórczy jest w języku niemieckimproduktywny, niekiedy synonimiczny z czasownikamirezultatywnymi.Prefiks ver-Formacje przestrzenneKonotacja: Ortsveränderung eines Objekts, bzw.ein Entfernen. (Zmiana miejsca obiektu, zająćinne położenie.)vertreiben (verjagen,wegjagen)verdrängen (voneiner Stelle drängen)verschieben (aneinen anderen Ortbringen)verstellen (an einenanderen Platz stellen)versetzen (an eineandere Stelle bringen)verbannen (auseinem Gebiet ausweisen)verschleppen (aneinen anderen Ortbringen)verschicken (fortschicken)versinken (tief inetwas einsinken)Der Feind wurde aus dem Landevertrieben. (Wróg został wypędzonyz kraju.)Die Indianer in Nordamerikawurden von den Siedlern verdrängt.(Indianie w AmerycePółnocnej zostali wypędzeniprzez osadników.)Wir müssen den Schrank indie Ecke verschieben. (Musimyprzesunąć szafę w róg.)Die Möbel wurden im Zimmerverstellt (umgestellt). (Przestawionomeble w pokoju.)Sie hat ihre Rosen versetzt(umgepflanzt). (Przesadziłaróże.)Napoleon wurde nach Elba verbannt.(Napoleon został zesłanyna Elbę.)Tausende von Antifaschistenwurden ins KZ verschleppt. (Tysiąceantyfaszystów zostało wywiezionychdo obozu.)Die Kinder wurden zur Erholungaufs Land verschickt. (Dziecipojechały na wypoczynekna wieś.)Das Schiff ist im Meer versunken.(Statek zatonął w morzu.)verladen zwecks Beförderung)verreisen (auf Reisen Er ist für ein paar Tage verreist.gehen)(Wyjechał na kilka dni.)verschwinden (sich Das Kind ist spurlos verschwunden.(Dziecko zginęło bez entfernen)śladu.)Güter wurden auf Schiff verladen.(Załadować towary nastatek.)Inne przykłady:Czasowniki quasi-przestrzenne, które odnoszą siędo upływu czasu, np. vergehen, verfließen, verfliegen,verrinnen itd.Formacje progresywneKonotacja: Allmähliche Beendigung eines Vorgangs.(Rozwój czynności aż do jej zakończenia,ustanie czynności.)Tu należą czasowniki finitywne (faza końcowaczynności) tworzące konstrukcję leksykalną „aufhören+ zu + bezokolicznik”.38