PrzeglÄ daj publikację - Biblioteka Cyfrowa Ośrodka Rozwoju Edukacji

n r 4/2008 wrzesień/październik Języki Obce W Szkolewypowiedziane przez Randolpha Quirka: „Angielskito język, nad którym słońce nie zachodzi i którego użytkownicynigdy nie śpią” 4 . W naszym stuleciu liczbaosób bilingwalnych znających angielski znacznieprzewyższa liczbę osób, dla których angielski jestjęzykiem pierwszym. Szacuje się, że angielskimposługuje się dziś ok. 25 proc. ludności świata.David Crystal podaje, że rodzimych użytkownikówangielskiego i osób znających go w sposób porównywalnydo nich jest ok. 670 mln. Jeśli dodamydo tego osoby znające angielski na poziomie pozwalającymim się komunikować, liczba ta urośniedo 1,8 mld 5 . 82,3 proc. tekstów w Internecie jestnapisanych w języku angielskim, 29,5 proc. ruchuw Internecie odbywa się za jego pośrednictwem(następnym językiem dominującym jest chiński– 14,4 proc.), tylko 35,2 proc. użytkowników zasobówinternetowych w języku angielskim stanowiłyosoby posługujące się nim jako językiem ojczystym6 . W ponad 70 krajach angielski ma statusszczególny i jest używany albo jako język pierwszy,albo urzędowy (drugi). Z pewnością angielskijest dziś językiem międzynarodowym (internationallanguage), czyli lingua franca, i jako taki przyspieszai napędza proces globalizacji, obserwujemyteż wzmożone zainteresowanie jego nauką nacałym świecie 7 .Zapotrzebowanie na język światowy (globalny)nie jest niczym nowym 8 . Łacina stała się językiemświatowym w Imperium Romanum, którejako potęga polityczna i militarna stanowiło dlaniej olbrzymie wsparcie, równie potężną ostojądla tego języka był w średniowieczu Kościół katolicki.Za językiem angielskim nie stoi wyłączniesiła militarna, jak w przypadku kolonizowania niektórychkrajów w historii, lecz także potęga pieniądza,rozkwit gospodarczy oraz tradycja żywegojęzyka – historia i literatura. Do globalizacji językaangielskiego przyczyniła się także w dużym stopniusilna pozycja Wielkiej Brytanii i USA na areniemiędzynarodowej, olbrzymi wpływ obu krajówna światową ekonomię, pozycja liderów w świecienauki oraz inspirowany przez nie rozwój nowychtechnologii informatycznych. Angielski globalnynie jest jednak żadnym imperializmem językowym,jak twierdzą jego przeciwnicy – obrońcy językównarodowych. Przyjęcie go jako języka światowegonie wiąże się z utratą tożsamości poszczególnychpaństw, ponieważ jest on wyłącznie eksterytorialnymkodem komunikacyjnym, zdenacjonalizowanympodobnie jak np. alfabet Morse’a 9 . ZdaniemHenry’ego Widdowsona każdy język jako systemzakodowanych form ma w sobie ukryty, nieskończonypotencjał do zmieniania się (język wirtualny– virtual language), czego potwierdzeniem są wszelkieaberracje i dziwolągi językowe pojawiające sięw języku na etapie akwizycji, uczenia się lub tworzonew literaturze dla celów artystycznych 10 . Globalniużytkownicy języka angielskiego uaktywniająwłaśnie tkwiący w nim potencjał, czego dowodemsą opisane poniżej cechy charakterystyczne globalEnglish. Angielski globalny to angielski zaadaptowanyw częściowo zmienionej formie, nierodzimiużytkownicy poddają go swoistego rodzaju dekonstrukcji,ignorują część reguł gramatycznych (np.I am working here for two years), używają niektórychsłów w zupełnie innym znaczeniu (np. Thebox office is open on Sundays and bank holidays4R. Quirk (1985), The English language in a global context, w: R. Quirk, H.G. Widdowson (red.), „English in the World. Teachingthe Language and Literatures”, Cambridge: Cambridge University Press, s. 1-6.5D. Crystal (2003), English as a Global Language, Cambridge: Cambridge University Press, s. 5.6Crystal D. (2006), Language and the Internet, Cambridge: Cambridge University Press, s. 229.7Według prognoz British Council liczba uczących się angielskiego w najbliższych 10-15 latach wyniesie dwa miliardy (BritishCouncil, Union 2020 research, Education UK Marketing, www.britishcouncil.org/eumdinformation-research-vision-2020).8Alternatywą dla języka globalnego może być komunikowanie się przy użyciu języków narodowych za pomocą automatycznychtłumaczy (machine translation) – specjalnych programów komputerowych. Jest to rozwiązanie możliwe w przyszłości,jeśli informatyka będzie się nadal tak szybko rozwijać (Por. D. Crystal (2003), English as a Global Language, Cambridge: CambridgeUniversity Press, s. 21).9Niektórzy językoznawcy twierdzą, że powszechne użycie angielskiego rodzi nierówność ze względu na możliwości porozumiewaniasię nim. Rodzimi użytkownicy zawsze będą w pozycji uprzywilejowanej, a pozostali są w pewnym stopniu zmuszanido porozumiewania się między sobą za pomocą języka dla nich obcego, co ogranicza ich możliwości wyrażania myślii często skutkuje infantylizacją wypowiedzi (Por. D. Crystal, ibidem, s. 12-14).10Por. H.G. Widdowson (2003), Defining Issues in English Language Teaching, Oxford: Oxford University Press, s. 48-9.77