Tefekkür

DÜNYA
DÜNYA
hil olmak üzere, yapılan istatistiki bir çalışma
sonucunda ülkemizi 33 derece doğu boylamından
itibaren BATI ve DOĞU olmak üzere iki
kısma ayrılmış ve elde edilen zarar sonuçları
birbirleriyle karşılaştırıldığında şu sonuçlara
varılmıştır. Şöyleki, can kaybı DOĞU’da %726
daha fazladır. Aynı farklılık yapılardaki hasar
durumunda da görülmekte ve DOĞU’daki hasar
BATI’ya oranla %197 daha fazla olmaktadır.
52 yıllık bir süre içerisinde olmuş 46 büyük
deprem sonucunda 312. 674 yapı yıkılmış ya
da ağır hasar görmüş ve 56. 572 vatandaşimız
da hayatlarını kaybetmişlerdir.
gın hastalıklar, iş yerlerinin hasara uğraması
nedeni ile oluşan büyük işsizlik, ulaştırma ve
haberleşme sistemlerinin aksaması, depremlerin
bu korkunç olayı yaşamış insanlar üzerindeki
bıraktığı psikolojik bozukluklar, önemli
zararlar olarak karşımıza çıkmaktadırlar.
Özellikle sanayi bölgelerinde meydana ge
lebilecek büyük bir depremden sonra ortaya
çıkan büyük ekonomik ve sosyal zararlardan
yalnız depremden etkilenen bölge halkı değil,
tüm ülke büyük zararlara uğrayabilmektedir.
1976’da Guatemala’da olan bir depremde bu
durum ortaya çıkmıştır.
aittir, bu grupta meydana gelmiştir. Bu da bu
bölgenin en aktif kuşaklarından birisi olduğunu
göstermektedir.
Yeni Zelanda ve Japonya: Bu bölgede derin
depremler İtalya’nın güneybatı kısmında Lipari
ve Sicilya Adaları civarında, Yunanistan’ın ve
Ege Denizi’nin güneyinde, Romanya’da Karpatlar’da,
Hazar Denizinde ve Orta Pamir- Hindikuş
ve Himalaya- Kuzey Burma bölgelerinde
Yukarıda kısaca verilen bazı istatistik çalışma
sonuçları ülkemiz için DEPREMiN ÖNEMini
ya da bir deyişle SORUNUNUN ülkemiz için
ne derece de önemli olduğunu açık bir şekilde
ortaya koymaktadır. Ayrıca bu kayıplara küçük
depremlerin neden olduğu can ve mal kayıpları
dâhil edilmemiştir.
Yukarıda özetlenen deprem zararlarının
ulaşılabileceği boyutlar gerçekten çok büyük
olmaktadır ve insanlık deprem zararlarını azaltabilmek
için doğa ile yoğun bir savaş vermek
zorundadır. Bu savaş sırasında alınabilecek üç
tedbir akla gelmektedir.
çukurluklar önemli bir özellik olarak gözükmektedir.
Bilinen en büyük depremlerden biri
1923’te Tokyo ve civarında 150 bin insanın
ölümüne neden olan büyük Kahto depremidir.
Kuril Adaları ve Kamçatka: Bu çukurlukta da
çok sayıda sığ odaklı depremler görülmektedir.
Bilinen en karakteristik depremi Batı Kamçatka’daki
1952 depremidir.
Akdeniz- Alp- Himalaya Kuşağı: Meksika
Körfezinden başlayıp doğuya doğru Batı Hint
Adaları, Kanarya Adaları üzerinden Akdeniz
bölgesi, Alp ve Karpat bölgeleri ile Anadolu
üzerinden Kafkas ve Hazar Denizi zonları,
iran Pamir ve Himalaya bölgelerini içine alarak
Hindistan’ın doğusundan Burma’ya kadar
uzanır ve burada Pasifik kuşağı ile birleşir.
Bu kuşakta orta ve derin odaklı depremlerin
oluştuğu görülmektedir. Derin odaklı depremler
nadir olup 1954 ve 1955’de Kuzey İspanya
ve Tiren Denizinde olmuştur. Orta derinlikte
yer almaktadır. Sığ depremler arasında bilinen
en büyüklerinden bir kaçı şöyle özetlenebilir.
1755 Lizbon, 1960 Agadir, 1979 Yugoslavya
(Karadağ), 1980 Cezayir (El- Asnam) depremleridir.
Bilindiği gibi ülkemizde büyük depremlerin
oluştuğu Kuzey Anadolu Fay Zonu da bu
kuşak içerisinde yer almaktadır.
TÜRKiYE iÇiN DEPREMiN ÖNEMi
1970 yılı nüfus sayımı sonuçları ele alınarak
yapılan bir istatistikî çalışma sonucunda, topraklarımızın
%92’sinin değişik deprem teh-likesiyle
karşı karşıya bulunan bölgeler içerisinde
olduğu nüfusumuzdan da %95’inin bu
bölgelerde yaşadığı saptanmıştır. Yine bu çalışma
sonucunda, büyük sanayi merkezlerinin
%98’inin ve barajlarımızın da %92’sinin deprem
bölgelerinde olduğu ortaya konulmuştur.
1925- 1976 yılları arasında ülkemizde olmuş
ve şiddeti IO- VIII ve daha büyük olan
depremlerin bir listesi hasar durumu ve ölü
sayıları ile birlikte verilmiştir. 1966 yılından bu
yana, son 24.11.1976 Çaldıran depremi de dâ-
DEPREM ZARARLARI VE DEPREM ZARAR-
LARINI AZALTMANIN YOLLARI NELERDiR?
Bilindiği gibi, deprem zararları denilince hemen
akla, depremlerininsan eliyle yapılmış
yapılar üzerindeki yıkıcı etkileri ve bu yapılarınyıkılması
nedeni ile ortaya çıkan can ve mal
kayıpları gelmektedir. Ancak büyük depremlerden
sonra, genellikle peşlerinden, taşkın
heyelan, yangın, kaya düşmesi, çığ ve zeminin
sıvılaşması gibi diğer ikinci doğal olayları da
getirirler ve bu olayların etkileri bazen depremin
doğrudan etkisinden daha büyük olabilir.
Örneğin, deprem nedeniyle yıkılan bir barajın
meydana getireceği olayı, yine depremden
sonra çıkan büyük bir yangın olayının zararları,
depremin doğrudan etkisinden çok daha büyük
olabilir. Deprem olayının bir de sosyo-ekonomik
zararları vardır. Bu zararlar da en az
depremin yıkıcı etkisi kadar olabilir ve hatta
bazen daha büyük boyutlara da ulaşabilir. Depremden
sonra içme suyu kirlenmesi ve çevre
sağlığı problemleri nedeniyle ortaya çıkan sal-
1- İnsanoğlu ya depremlerin hangi bölgelerde,
hangi büyüklükte meydana geldiğini doğru
bir şekilde saptayıp, bu bölgelerde depremlerden
en az zarar görecek bina inşaa etmeyi
başarmalıdır.
2- Veya depremlerin nerede, ne zaman ve
hangi büyüklükte meydana geleceğini önceden
bilip, bölge halkına alarm vererek can kaybını
azaltmaya çalışmalıdır.
3- Ya da depremlerin meydana gelmelerini
denetleyerek mani olmalı veya istenilen büyüklükte
meydana gelmesini sağlayacak ön-
134 135