Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
MADDENİN YAPISI<br />
MADDENİN YAPISI<br />
ğutarak katı buz ısıtırsak gaz olan buhar elde<br />
ederiz.<br />
Gaz madde<br />
Gaz atomları, sıvı ve katı atomlarından daha<br />
küçük yoğunlukta olup, aynı ağırlıkta olmalarına<br />
rağmen daha seyrek bir dağılım göstermektedirler.<br />
Sıvı ve katı atomlarının birbirlerine değmesine<br />
karşılık gaz atomların aralarında boşluklar<br />
bulunur.<br />
Gaz halinde bulunan bir maddeyi sıkıştırarak,<br />
gaz moleküllerinin aralarındaki büyük<br />
mesafelerden dolayı, daha kolaydır. Havadaki<br />
moleküller toplam hacmin binde (1000) biri<br />
kadar yer kaplarlar.<br />
Uçucu maddeler:<br />
Hidrojen, helyum, neon, argon, amonyak<br />
yeryüzü sıcaklığında gaz halindedir. Bunlara<br />
uçucu maddeler denir.<br />
Uçucu maddelerin donma sıcaklığı Su 0 (sıfır)<br />
Amonyak -77,7<br />
Metan -182,5<br />
Argon -189,2<br />
Neon -248,7 Hidrojen -259,1 Helyum -272,2<br />
Soylu gazlar<br />
Birleşmede nazlı davranan atomlara soylu<br />
gazlar denir. Altı adet soylu gaz vardır: Helyum,<br />
neon, argon, kripton, xenon, radon<br />
Soylu gazlar, normal şartlar altında bunlar<br />
başka atomlarla birleşmez ve yalnızca tam<br />
atom olarak kalırlar.<br />
Bir atom elektronunu bir başkasına verir<br />
veya onunla paylaşırsa atomlar birbirleriyle<br />
birleşir. Soylu gazların bunu yapmamasının<br />
sebebi elektronların atomlar içinde çok simetrik<br />
bir biçimde sıralanmış olması ve herhangi<br />
bir değişimi çok büyük bir enerji gerektirmesidir.<br />
Hidrojen ve helyum<br />
Dünya’nın yer çekiminin tutamayacağı kadar<br />
hafif 2 gaz vardır. Hidrojen ve helyum.<br />
Bunlar ağır ağır uzaya sızar ve kaybolur. Okyanuslardaki<br />
3 atomun ikisi hidrojen olduğundan<br />
hidrojen kaybı olmaz.<br />
Helyum çok nadir bulunan gaz olduğundan<br />
atmosferdeki sızıntı ciddi bir konudur. Güneş<br />
ve Jüpiter helyum deposudur.<br />
Helyum suda en az çözülebilen gazdır. Başka<br />
elementlerle kimyasal reaksiyonu görmez,.<br />
Mutlak sıfırın 14 derece üstünde her şey donar,<br />
helyum gaz olarak kalır. Kaynak işlerinde balonda<br />
kullanılır.<br />
Süper kritik sıvı<br />
Ne gaz nede sıvı olan ama aynı zamanda<br />
her ikisinden de biraz olan şey süper kritik sivıdır.<br />
Bir sıvının belli bir hacmi vardır. Bir gazın<br />
ise belirli bir hacmi yoktur. Sıvı bir kabı yarısına<br />
kadar doldurabilir. Ama gaz kabın tamamını<br />
doldurabilir. Bir sıvı katı cisimleri ve başka<br />
sıvıları içinde eritebilir. Ama bir gaz bunu yapamaz.<br />
Bir sıvı gazdan daha yoğundur, sıvı su,<br />
gazlı su (buhardan) 1250 defa yoğundur.<br />
Sıvı, ısıyla gaza dönüştürülebilir. Su deniz<br />
seviyesinde 100 derecede kaynar ve buharlaşır.<br />
Suyun 100 derecede kaynamasını önlemek<br />
istenirse veya moleküllerini yerinde tutmak istenirse,<br />
üzerine basınç gerekir.<br />
Kritik derece<br />
Basınca rağmen su + 374,12 derecede gene<br />
kaynar. Buna kritik derece denir. Suyu o derecede<br />
(+374,12) sıvı tutacak kritik basınç ise<br />
atmosfer basıncının 218,3 katıdır.<br />
Süper kritik su<br />
Bu derece ve basınç üstünde süper kritik su<br />
elde edilir. Her sıvının bir kritik derece ve basıncı<br />
vardır. Süper kritik karbondioksit kullanarak<br />
kahve tanelerinden kafein çıkartırlar.<br />
Patates kızartmasından bile yağ alınarak<br />
yerine tadı hiç bozulmamış düşük kalorili yiyecek<br />
kalabilir.<br />
Süper iletenlik<br />
Mutlak sıfır -273,16 derecedir. Bunun 4,12<br />
derece üstünde yani 269,04 ısıdan donmuş<br />
cıva içinden geçirilen bir elektrik akımı hiç ek<br />
silmeden akmaya devam eder. Buna süper<br />
iletkenlik denir.<br />
Normal oda ısısı mutlak sıfırın 300 derece<br />
üstündedir. Mutlak sıfırın 125 derece üstünde<br />
(-148,16) Seramik malzemeden de süper iletkenlik<br />
elde edilebilir. Diğer baskın elementler<br />
de mutlak sıfırın üstünde ki muhtelif ısılarda<br />
süper iletkenden olmaktadırlar.<br />
Kütle- ağırlık<br />
Maddeyi ifade eden en önemli özellik kütledir.<br />
Deniz seviyesindeyken bir cismin kütlesi ile<br />
ağırlı eşittir. Yüksekliklere çıkıldıkça yani dünyanın<br />
merkezinden uzaklaştıkça ağırlık azalır,<br />
kütle sabit kalır. Kütle birimi: kilogram, tondur.<br />
Ağırlık<br />
Ağırlık kütlenin bir özelliğidir. Ağırlık bir cismin<br />
üzerine gelen yerçekimi kuvveti ile ölçülür.<br />
Yerçekimi değişince ağırlık da değişir. Yeryüzü<br />
ve ay üzerinde bir cismin ağırlı ise aynı değildir.<br />
Dünyadaki bir cismin ağırlığı ay üzerinde 6<br />
defa daha azdır.<br />
Dünya ile ay birbirini çekerler. Bu çekimin sıfır<br />
olduğu bir ölü nokta vardır. Bu noktadaki bir<br />
cisim ağırlıksız olarak asılı kalır. Tek bir hid-rojen<br />
atomunun ağırlığı 1,67x10 -24 gramdır.<br />
Kütle<br />
Kütle daima sabittir. Cisimler ağırlıksız olabilir.<br />
Fakat kütlesiz olamazlar. Yeryüzün kütlesi<br />
5,99x10 21 tondur. Güneşin kütlesi 1,99x10 27<br />
tondur.<br />
Jüpiter’in kütlesi güneşin dışında güneş sistemindeki<br />
her şeyin toplam kütlesinin iki katından<br />
fazladır. Güneşin kütlesi güneş sisteminin<br />
yüzde 99,9’udur. Galaksimizin kütlesi 2,8x10<br />
28 tondur.<br />
Evrenin kütlesi 2x10 49 tondur.<br />
Bir elektronun kütlesi 9,1x10 -28 gramdır.<br />
Elektronlar en küçük maddedir. Elektrondan<br />
daha küçük kütleye sahip parçacıkların elektrik<br />
yükü olmaıp bunlar fatonlar gravitonlar ve nötrinolar<br />
olmak üzere sıfır kütleli parçacıklardır.<br />
Nötrinolar<br />
“Bu üç tip parçacık içinde hiçliğe en yakın<br />
olanı olup, bunlar bir maddenin içinden sanki<br />
yolları üzerinde hiçbir şey yokmuş gibi geçip<br />
giderler.” 1 nötrinon’un kütlesi elektron kütlesinin<br />
13 binde biri protonun 23 milyonda biridir.<br />
Bu durumda nötrinon maddenin en küçüğüdür.<br />
7x10 -32 gramdır. Dünya’da kütlesi en büyük<br />
olan, sekoya ağacı” dır. 200 tonluk bir<br />
kütleye sahiptir. Dünya’da kütlesi en küçük<br />
olan ise: cüce sureles kara hayvanı kütlesi 2<br />
gramdır. Uçan hayvanlarda sinekkuşu kütlesi<br />
2 gramdır. Yaşayan varlıklar içinde en küçük<br />
olan pplo bakteri 10 -15 gramdır. Bunun hacmi<br />
ise; 0,005 mikrometre küptür.<br />
En küçük virüs<br />
Bilinen en küçük virüs 8x10 -19 gramlık bir<br />
kütleye ve 200 namometre küp hacme sahip<br />
594 595
Change language