Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
FEZA-2<br />
FEZA-2<br />
Kea tepesindeki gözlemevine ulaşan görüntüler<br />
ise Japonlar’ın bu konuda da son derece<br />
başarılı olduklarını bu konuda da son derece<br />
başarılı olduklarını gösterdi. Uzayın derinliklerindeki<br />
galaksileri tarayan teleskoptan ulaşan<br />
görüntüler, bilim adamlarını bile büyüledi. Bu<br />
arada gökbilim uzmanları, evrenin derinliklerinde<br />
meydana gelen bir gama ışın patlamasını<br />
ilk kez “canlı olarak” izlediler. Amerikan Uzay<br />
ve Havacılık Dairesi (NASA) tarafından yapılan<br />
açıklamaya göre, Dünya’dan yaklaşık 10 milyar<br />
ışık yılı ötede müthiş bir gama patlaması<br />
tespit edildi.<br />
Işın patlaması<br />
NASA’ya ait Compton gözlemevindeki astronomların,<br />
ardından da İtalyan-Holanda<br />
gözlemevi Bepp- Sax uzmanlarının fark ettiği<br />
patlamayla, yaklaşık 10 katrilyon güneşin yaydığı<br />
enerjiye eşit enerjinin evrene dağıldığı hesaplandı.<br />
NASA uzmanı Chryssa Kouveliotou<br />
“Patlama galaksimizin yakınlarında olsaydı,<br />
yayılan ışık Dünya’da geceyi gündüz yapardı”<br />
diyerek patlamanın boyutlarını açıkladı. Gama<br />
ışın patlamalarının nedeni bilinmiyor. Bazı bilim<br />
adamlarına göre, bu patlamalar, kara deliklerin<br />
nötron yıldızlarını yutması sonucu meydana<br />
geliyor.<br />
GAMA IŞIN PATLAMASI<br />
Uzayda gama ışını patlaması<br />
ABD’li gökbilimciler uzaydaki gama ışını<br />
patlamasını ilk kez canlı olarak izledi. Dünya’dan<br />
10 milyar ışık yılı ötedeki müthiş patlama<br />
sonucu evrene yaklaşık 10 katrilyon güneşin<br />
yaydığı enerjiye eşit ölçüde enerji yayıldığı<br />
tahmin ediliyor.<br />
KÂiNATIN iLK HALi<br />
Kâinatın bebekliği<br />
Uzayın derinliklerini inceleyen ABD’li astronomlar,<br />
evrenin en erken aşamasının fotoğraşarını<br />
çekmeyi başardı. Fotoğraflarda evrenin,<br />
Büyük Patlama’dan hemen sonra, daha<br />
galaksiler oluşmadan önceki hali görülüyor.<br />
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü araştırmacılarının,<br />
Kozmik Arka Plan Görüntüleyicisi (CBI)<br />
adlı teleskopla görüntülediği evrendeki kozmik<br />
ışıma, 14 milyar yıl öncesinden izler taşıyor ve<br />
milyarlarca yıl sonra kâinatın bugünkü halini<br />
oluşturan sayısız galaksiyi, güneşi, gezegeni<br />
oluşturacak madde ve enerji tanelerini açıkça<br />
gözler önüne seriyor.<br />
KÂiNATIN iLK HALi<br />
GALAKSiLER YOKKEN NE VARDI?<br />
Gökbilimciler, evrenin en erken aşamasının<br />
fotoğrafını çektiler. Resimlerde, evrenin Büyük<br />
Patlama’dan hemen sonra, daha galaksiler<br />
oluşmadan önceki, hali görülüyor. Amerikalı<br />
araştırmacılar, Kozmik Arka Plan Görüntüleyıcisi<br />
adı verilen teleskopu kullanarak, evrendeki<br />
kozmik ışımayı fotoğrafladılar. Yaklaşık 14 milyar<br />
yıl önce meydana gelen Büyük Patlama’nın<br />
ışınım kalıntılarını inceleyen gökbilimciler, “ Bu<br />
görüntü, ‘galaksiler ve gezegenler yokken ne<br />
vardı?’ sorusuna en iyi cevap” dediler. Fotoğrafta,<br />
daha sonra yüzlerce galaksiyi oluşturacak<br />
madde ve enerji taneleri görülüyor.<br />
KÂiNATIN iLK HALi<br />
Evrenin bebeklik resmi<br />
NASA 13,7 milyar yaşındaki evrenin Büyük<br />
Patlama’dan 380 bin yıl sonraki halini görüntüledi.<br />
AMERiKAN Havacılık ve Uzay Dairesi NA-<br />
SA’da görevli bilim adamları, dünyadan 1,6<br />
milyon km. uzakta bulunan insansız uzay aracının<br />
gönderdiği bilgilere dayanarak, evrenin<br />
13,7 milyar yaşında olduğunu saptadı. Araç,<br />
milyarlarca yıl önce oluşan ışınları saptayarak<br />
bir görüntü oluşturdu.<br />
Büyük Patlama’dan 380 bin yıl sonraki evreni<br />
gösteren bu resim, son yılların en büyük<br />
buluşu olarak niteleniyor. Yeni verilere göre yıldızlar<br />
Büyük Patlama’dan 200 milyon yıl sonra<br />
ışıldamaya başladı. Bilim adamları resim için<br />
“50 yaşındaki bir insanın 12 aylık halini görmek<br />
gibi” diyor.<br />
EN SICAK YILDIZ<br />
Kelebeğin ateşten kalbi<br />
NASA, Hubble teleskopuyla bilinen evrendeki<br />
en sıcak yıldız olan Kelebek Nebulası’nın<br />
(NGC 6302) merkezindeki yıldızı görüntüledi.<br />
Sağ üst köşedeki merkezde görünen parlak<br />
bölgedeki yıldız 250 bin santigrat derecedeki<br />
toz ve parlak ultraviole ışınmasının gölgesinde<br />
kalıyor.<br />
UZAY ARACI<br />
Uzay kâşiş Pioneer – 10 31 yıl sonra sustu<br />
Güneş sistemi dışına çıkan ilk uzay aracı<br />
olan Pioneer – 10 ile Dünya’dan milyarlarca<br />
km. uzaklıkta yaptığı yolculukların ardından 31<br />
yıl sonra irtibatın tamamen kesildiği bildirildi.<br />
NASA, Pioneer-10’dan en son, Dünya’dan 12,2<br />
milyar km. uzaklıkta bulunduğu sırada, sinyal<br />
alındığını kaydetti. Uzay aracından gelen sinyalin<br />
ışık hızıyla harekete ettiği ve ulaşmasının<br />
11 saat 20 dakika sürdüğü belirtildi. 2 Mart<br />
1972’de fırlatılan Pioneer-10, Mars gezegeni<br />
ile Jüpiter arasındaki asteroit kuşağını aşan<br />
ilk uzay aracı olmuş ve 1973’de Jüpiter’in ilk<br />
yakın fotoğraflarını sağlamıştı. Pi- oneer’in görevi<br />
resmen sona ermişti.<br />
UZAYDA SESLER<br />
Rusya Ulusal Uzay istasyonu’nda da (ISS)<br />
ilginç bazı olaylar yaşandığı öne sürüldü. Alman<br />
Bild Gazetesi’nin haberine göre uzay üssünde<br />
görevli Rus kozmonot Alexander Kaleri,<br />
“Burada tıpkı trompet seslerine benzer sesler<br />
duymaya başladık” dedi. ISS’nin dış cephesini<br />
kameralarla inceleyen merkez ise herhangi bir<br />
bulguya rastlamadı. Uzmanlar sesleri istasyonun<br />
yakınından geçen göktaşlarının çıkarabileceğini<br />
düşünüyor.<br />
YILDIZLARIN DOĞUMU VE ÖLÜMÜ<br />
Bir yıldızın doğumu ve ölümü Nebula: Hidrojen<br />
gazı ve toz kütlesi yoğunlaşmaya başlıyor.<br />
Protoyıldız: Yoğunlaşan maddeden bir yıldız<br />
doğuyor.<br />
Güneş benzeri yıldız: Nükleer reaksiyonlar<br />
başlıyor, Hidrojen Helyum’a dönüşüyor.<br />
Kızıl dev: Genişleyen yıldız soğuyor ve parlaklığı<br />
azalıyor.<br />
Gezegensel nebula: Yıldızın dış katmanları<br />
Beyaz cüce: Soğuma devam ediyor.<br />
Soğuk beyaz cüce: (Yukarıda) Işık iyice azalıyor.<br />
Kara cüce: Yıldız ölüyor.<br />
UZAYDA ELMAS<br />
Elmas gezegen<br />
Dünyadan 483 trilyon km. uzaktaki BPM<br />
37093 sönmüş yıldızının çekirdeği kristalleşmiş<br />
bir karbon kütlesinden, yani dev bir elmastan<br />
oluşuyor. Amerikan Astrofizik Dergisi’nde<br />
yayınlanan bir araştırmaya göre bu elmas<br />
tam 10 milyar trilyon trilyon karat ağırlığında.<br />
Kentaurus takımyıldızındaki elmasın çapı ise 4<br />
bin kilometreyi buluyor. Uzmanlar bu elmasın<br />
değerini ölçmek için güneş büyüklüğünde bir<br />
mücevherci gözlüğüne ihtiyaç duyuyor.<br />
UZAYDA ELMAS<br />
Hürriyet 24 Mayıs 1998<br />
BPM37093 adı verilen elmas yıldız bugüne<br />
kadar keşfedilen tek katı yıldız. Karbon çekirdeğinin<br />
yoğunlaşmasıyla oluşan yıldız dün-<br />
188 189
Change language