Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
FEZA-3<br />
FEZA-3<br />
ad. Bu maddenin neden oluştuğuysa tartışmalı.<br />
Kimi bilim adamları bu kütlenin sönmüş<br />
yıldızlar, yıldız haline gelemeyecek kadar küçük<br />
gaz küreleri, hatta irili ufaklı kara delikler ve<br />
etkinliğini yitirmiş nötron yıldızlarından oluştuğunu<br />
düşünüyor. Kimi ise, karanlık maddenin<br />
henüz tanımadığımız “egzotik” atom altı parçacıklardan<br />
oluştuğu inancında.<br />
KÂİNATIN YARATILIŞI<br />
Büyük patlamada q KUARK<br />
g GLUON<br />
e ELKTRON<br />
m MUON<br />
n NOTRiNO<br />
Büyük patlamada 13,7; 15 en fazla 16 milyar<br />
yıl önce ilk yıldızlar büyük patlamadan 200 bin<br />
yıl sonra meydana geldi.<br />
SAMANYOLU<br />
26 Nisan 2002 Cuma<br />
Hubble uzay telesko-puyla bugüne kadar<br />
Samanyolu’nda bilinen en eski yıldızların incelenmesiyle,<br />
Samanyolu’nun 13–14 milyar<br />
yaşında olduğu yönündeki tez doğrulandı.<br />
Kanada’nın Vancouver kentindeki British Colombia<br />
Üniversitesi’nden gökbilimci Harvey<br />
Richer, Hubble teleskopuyla 7 bin ışık yılı ötedeki<br />
bir yıldız kümesindeki “ölü yıldızları” inceledi.<br />
Hubble’ın saptadığı bu sönük yıldızların<br />
sıcaklığından kaç yaşında olduklarının belirlenebildiği<br />
ve yıldızların yaşının 12- 13 milyar yıl<br />
olduğunun sanıldığı belirtildi. Hubble ile daha<br />
önce yapılan gözlemlerin ardından, ilk yıldızların,<br />
evreni oluşturduğuna inanılan Büyük Patlama’dan<br />
(Bing Bang) yalaşık 1 milyar yıl sonra<br />
oluştuğu düşünülüyordu.<br />
SATÜRN<br />
Satürn uydusu Titan’ın atmosferi AZOT üzeri<br />
ise SIVI KARBON OKYANUSU<br />
Okyanustaki dalgalar ise dünya okyanuslarındaki<br />
dalgaların 7 misli Aralık 2005’te Cassini<br />
üzerindeki “Huyjens” paraşütle Titan üzerine<br />
inecek.<br />
KÂİNATIN GENİŞLEMESi<br />
Edwin Hubble<br />
Kasım 1889 Marshşeld’da doğdu. 1910<br />
Rhodes bursuyla Oxford’a girdi. 1919 1.Dünya<br />
Savaşı’nda orduya hizmet ettikten sonra, Wilson<br />
Dağı Gözlemevi’nin kadrosuna katıldı.<br />
1923 Evrenin Samanyolu sınırlarının çok<br />
daha ötesine uzandığını kanıtladı. 1925 Galaksileri<br />
sınışandırmak için en yararlı şemayı<br />
oluşturdu. 1929 Evrenin genişlediğini keşfetti.<br />
1936 “Nebulalar Diyarı” kitabını yayımlayarak,<br />
popüler bir başarı yakaladı.<br />
1943 Ordu balistik araştırmalarının başına<br />
geçti.<br />
1953 28 Eylülde hayata gözlerini yumdu.<br />
GEZEGENLER<br />
Yeni bir Gezegen- Güneş Eşlenmesi<br />
Bilim ve Teknik- Reyhan Oksay<br />
15 yıllık araştırmanın sonucunda bilim<br />
adamları bir gezegenyıldız çifti keşfettiler. Gezegen-<br />
yıldız eşlenmesi büyük ölçüde bizim<br />
güneş sistemimize benziyor. Astronomların<br />
geçen hafta yaptıkları açıklamaya göre güneş<br />
sistemimiz dışında 15 yeni gezegen keşfedildi.<br />
Bunlardan biri, 55 Cancri adı verilen<br />
yıldızın yörüngesinde, güneşimiz ile Jupiter<br />
arasındaki mesafe kadar uzaklıkta dönüyor.<br />
55 Cancri, Yengeç Takımyıldızı’ndan 41<br />
ışık yılı uzakta. Hâlihazırda yörüngesinde bir<br />
gezegenin olduğu biliniyordu. Berkeley Kaliforniya<br />
Üniversite’sinden Geoffrey Marcy ve<br />
Washington D.C’deki Carnegie Enstitütüsü’<br />
nden R. Paul Butler ile ekibi ikinci bir gezegen<br />
daha buldular. Bu gezegen, yörüngedeki gök<br />
cisimlerinin kütle çekiminin meydana geldiği<br />
yıldız ışığındaki değişikliklerinin ölçülmesi<br />
sonucu bulundu. Çok uzun yıllardan sonra<br />
bu değişiklikler, gezegenin boyutu, kütlesi ve<br />
dönemi hakkında çok değerli bilgiler içeriyor.<br />
Bilim adamlarına göre ikinci gezegenin kütlesi<br />
Jüpiter’in kütlesinin 3.5 ile 5 kat daha fazla.<br />
Ayrıca 55 Canc-ri’ninçevresi 13 yılda dönüyor.<br />
Jüpiter güneşin çevresini 11.86 yılda dönüyor.<br />
Marcy bu konuda şöyle konuşuyor: “ Bugüne<br />
dek keşfedilen güneş sisteminin dışındaki gezegenler<br />
ana yıldıza yakın bir yörüngede dönüyor.<br />
Bunların yörüngeleri uzun ve eksantrik<br />
bir şekil sergiliyor. Bunlar Jüpiter’le benzeşen<br />
ilk eşlenme.”<br />
Bilim adamları bu yeni bulunan çifti, güneş<br />
sistemimizin yakın kuzeni olarak değerlendiriliyor.<br />
Aslında, Santra Cruz’daki Kaliforniya<br />
Üniversitesi’nden Gregory Laughlin en son<br />
elde edilen veriler ile gezegenlerin varsayımsal<br />
yerleşim planını birleştirince, 55 Cancri’nin iki<br />
bilinen gaz gezegeninin arasında, Dünya boyutlarında<br />
bir gök cisminin kuramsal olarak<br />
varolması gerektiğini ortaya koydu. Bu henüz<br />
tartışmaya açık bir buluş. Aynı ekipte bulunan<br />
Berkeley’deki Kaliforniya Üniversitesi’nden<br />
Debra Şsher, “ Bu gezegen sistemi gelecek<br />
10 yılda fırlatmayı düşündüğümüz Terrestri<br />
al Palnet Şnder’in çekeceği fotoğrafların en<br />
büyük hedeş olacak” diyor. Geçen hafta bulunduğu<br />
açıklanan bu gezegenlerin arasında,<br />
Aurigaa takımyıldızı’ndaki HD49674 yıldızının<br />
çevresinde dönen bir dış-gezegen, bugüne<br />
dek bulunmuş en küçük dışgezegen olarak değerlendiriliyor.<br />
Kütlesi dünyadan 40 kat dahafazla<br />
olan bu dış-gezegen, HD49674’in çevresinde,<br />
Dünya ve güneşin arasındaki mesafenin<br />
yirmide biri kadar yakın mesafede dönüyor. Bu<br />
son bulgularla birlikte güneş sistemi dışındaki<br />
bilinen gezegenlerin sayısı 90’ı aştı.<br />
KÂİNATIN YARATILMASI<br />
“O (ALLAH) gökleri ve yeri örnek edinmeksızin<br />
yaratandır.” (Enam Suresi 101 meali)<br />
KÂiNATIN YARATILIŞI<br />
“O inkâr edenler görmüyorlar mı ki (başlangıçta)<br />
göklerle yer birbirleriyle bitişikken biz<br />
onları ayırdık…” (Enbiya Süresi 30. âyet meali)<br />
“Biz göğü büyük bir kudretle bina ettik ve<br />
şüphesiz biz (onu) genişletiyoruz. (Zariyat Suresi<br />
47. âyet meali)<br />
NÖTRİNO<br />
Atom çekirdeğinin içindeki en küçük parça<br />
olan (NEUTRINO) belirli bir kütleye sahip olduğu<br />
ortaya çıktı. Daha önce kütlesi ve ağırlığı<br />
olmadığı düşünülüyordu. Maddenin içinden<br />
geçebilen neutrinoun kütlesi ve ağırlığı henüz<br />
bilinmiyor.<br />
KARADELİK<br />
Astrofizikçiler, karadeliklerin kendi etrafındaki<br />
zaman ve uzay “ büktüğü” yolundaki teoriyi<br />
doğrulayan gözlem yaptılar. Boston’daki<br />
Harvard Astrofizik Merkezi’nden bilim adamları,<br />
Dünya’dan 40 bin ışık yılı uzaklıktaki Akila<br />
takım yıldızında bulunan GRS 1915 + 105 kod<br />
adlı karadeliğin çevresindeki uzay- zaman dalgası<br />
üzerinde tam anlamıyla “ sörf” yapan gaz<br />
parçacıkları tespit etmeyi başardı. Araştırma<br />
ekibinden John Miller, gözlemleriyle ilgili bilgi<br />
verirken, “Bu veriler, dev sifona benzeyen karadeliklerin,<br />
çevresinde zaman- uzay girdabı<br />
yarattıklarını gösteriyor.” dedi. Albert Einste-in,<br />
1916 yılında karadeliklerin varlığından söz<br />
etmiş ve izafiyet teorisinde zaman ve uzayı “<br />
eğip büken” karadeliklerin çekim gücünden<br />
ışığın bile kaçamadığını söylemişti. Einstein’<br />
in öngörüsü, böylece gözlemlerle doğrulanmış<br />
oldu.<br />
UZAY ARAÇLARI<br />
Kozmos’tan uantum’a<br />
12 Nisan 1961’de içinde insan olan Vostok-1<br />
fırlatıldı. Yuri Gagarin dünyanın çevresinde<br />
bir tur attıktan sonra yere indi. Magellan<br />
ve adamları dünyanın çevresini 1084 günde<br />
dolaşmışlardı. Bundan 4,5 yüzyıl sonra insanoğlu<br />
dünyanın çevresini 108 dakikada dolaşıvermişti.<br />
Vostok-2 içinde insan ile 6 Ağustos<br />
214 215
Change language