Gaitasun komunikatiboa eta hizkuntzen arteko elkar eragina EAE-ko ...
Gaitasun komunikatiboa eta hizkuntzen arteko elkar eragina EAE-ko ...
Gaitasun komunikatiboa eta hizkuntzen arteko elkar eragina EAE-ko ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
18<br />
GAITASUN KOMUNIKATIBOA<br />
controlling factor for linguistic form as a whole “ (Hymes,<br />
1972:278)<br />
<strong>Gaitasun</strong> <strong>eta</strong> performantziaren <strong>arte<strong>ko</strong></strong> di<strong>ko</strong>tomia gainditze<strong>ko</strong> proposatzen du<br />
Hymesek <strong>Gaitasun</strong> Komunikatiboaren <strong>ko</strong>ntzeptua. Bere osagaien artean <strong>ko</strong>ka<br />
dezakegu gaitasun gramatikala baina ez da, ordea, bakarra; egokitasuna <strong>eta</strong> onargarritasuna<br />
<strong>ko</strong>ntzeptuak atxikitzen ditu.<br />
Hymesen proposamenean “gaitasun” terminoa gizaki baten kapazitateak<br />
izendatze<strong>ko</strong> izenik oro<strong>ko</strong>rrena da. <strong>Gaitasun</strong>a bi osagaiz osatua dago, bi eragile<br />
ditu, ezagupena <strong>eta</strong> erabilera. Honela, ume baten hizkuntza jabekuntza prozesuan<br />
esaldi gramatikalez gain, dagokion testuinguruan egokiak direnak e<strong>ko</strong>izte<strong>ko</strong> gaitasuna<br />
ere azaltzen zaigu.<br />
Hymesen ekarpen nagusia gaitasun linguisti<strong>ko</strong>aren beraren <strong>ko</strong>ntzeptuaren<br />
aldak<strong>eta</strong>n datza, hizkuntza ulertze<strong>ko</strong> moduan bertan eragiten du. Cenozen iritzian<br />
(1996), ordura <strong>arte<strong>ko</strong></strong> gaitasun linguisti<strong>ko</strong>a estati<strong>ko</strong>a da, indibiduala, izaera absolutua<br />
daukana <strong>eta</strong> <strong>ko</strong>nparagarritasunetik kanpo <strong>ko</strong>katzen dena, jaiotzez haur batek<br />
dakarrena, oinarri biologi<strong>ko</strong>duna dugu. Kontzeptua bera produktura bideratua<br />
dago <strong>eta</strong> gramatikan oinarritua. <strong>Gaitasun</strong> Komunikatiboa, ordea, dinami<strong>ko</strong>a da,<br />
esanahiaren negoziazioa aintzat hartzen du, erlatiboa da, hiztunek <strong>Gaitasun</strong><br />
Komunikatiboaren gradu ezberdinak dauzkate, oinarri soziala du, testuinguru<br />
jakin batean ematen da <strong>eta</strong> prozesuari dagokio, ez produktuari.<br />
2.2.2. EREDU EZBERDINAK<br />
Bigarren <strong>hizkuntzen</strong> jabekuntzen teorizaziotik sortuak dira <strong>Gaitasun</strong><br />
Komunikatiboaren osagaiak bereizten ahalegindu diren ereduak. Honatx ereduen<br />
deskribapenak:<br />
2.2.2.1. CANAL ETA SWAINEN (1980) ETA CANALEN (1983)<br />
EREDUAK<br />
Canale <strong>eta</strong> Swainena da <strong>Gaitasun</strong> Komunikatiboaren lehen eredua. Halere, ez da<br />
hau beren ekarpen bakarra; izan ere, <strong>Gaitasun</strong> Komunikatiboaren taxonomiaren<br />
proposamena egitera<strong>ko</strong>, <strong>Gaitasun</strong> Komunikatiboari buruz<strong>ko</strong> teoria ezberdinen<br />
azterk<strong>eta</strong> sa<strong>ko</strong>na egin zuten autoreek.<br />
Autoreek beren eredu-proposamena egin zutenean argi ikusi zuten zein zen<br />
<strong>hizkuntzen</strong> irakaskuntzaren dimentsio <strong><strong>ko</strong>munikatiboa</strong>k zuen gabeziarik handiena.<br />
Izan ere, hizkuntzaren irakaskuntza tradizionala, dimentsio linguisti<strong>ko</strong>a nagusi
Change language