Geschiedenis van de onmaatschappelijkheidsbestrijding in ...

Onmaatschappelijkheidsbestrijding În Nederland 19 r 4-I 970
A. Keppler (foto: Gemeentelijke Archiifdîenst Amsterdam)
40
Ontoelaatbaren
Kepplers opvolger is anders. Vooral bij de resultaten worden door
hem grote vraagtekens gezet. Enkele jaren later wordt besloten de
dorpen anders op te zetten. Men wil een van de twee complexen houden
voor 'strikt asociale gezinnen' en het andere restaureren ten behoeve
van normale gezinnen. Tot uitvoering komt het niet, want de
oorlog breekt uit en op last van de Duitsers wordt Zeeburgerdorp in
1944 afgebroken en Asterdorp ontruimd.
Na de oorlog wordt Asterdorp verbouwd tot een woonwijk voor
normale arbeidersgezinnen. De muur verdwijnt en het dorp krijgt een
opener karakter. De slechte naam en de klachten van de bewoners
over vochtige en gebrekkige huizen blijven. In 1956 wordt Asterdorp
uiteindelijk afgebroken.
OVERAL ZIJN ONTOELAATBAREN
Zo groots als in Den Haag, Utrecht en Amsterdam is het heropvoedingswerk
voor ontoelaatbaren nergens. In deze plaatsen nam de gemeentelijke
overheid het initiatief Vooral de SDAP-fracties in de gemeenteraden,
al dan niet met een wethouder. hebben zich sterk gemaakt
voor een grondige aanpak. Maar ook andere plaatsen in
Nederland hebben hun ontoelaatbaren en ieder probeert hier op eigen
wijze iets mee te doen.
Apeldoorn heeft bijvoorbeeld sinds 1929 vier complexen voor gezinnen
die uit nood- of krotwoningen komen. Een woningopzichteres
bezoekt wekelijks de 72 gezinnen om de huur op te halen en de
woning te controleren. De gezinnen zijn arm en kinderrijk. Als ze inkomsten
he1?ben zijn deze zeer laag en wisselend. Veel mannen zitten
in de werkverschaffing of de steun. Het burgerlijk armbestuur betaalt
de huur van de helft van de gezinnen en de liefdadigheid helpt de
woningopzichteres aan kledingstukken, beddegoed en huisraad. 26
In Assen bouwt de Bouwvereeniging Assen in de jaren twintig 47 in
groepjes verdeelde 'woningen voor sociaal achterlijken'. De huisjes
hebben een kamer, slaapkamer, en achterhuis en boven twee gescheiden
slaapplaatsen. Een woningopzichteres is belast met de begeleiding
van de gezinnen, Voor gezinnen die men als niet redasseerbaar beschouwt
heeft de gemeente Assen een blokje van acht rug-aan-rug gebouwde
huisjes. Het zijn stenen ruimten met een stookplaats en twee
bedsteden. De ramen zitten hoog in de muur. Voor leidingwater moeten
de bewoners tien minuten lopen. Achter de huisjes staan een paar
4 1