Geschiedenis van de onmaatschappelijkheidsbestrijding in ...

Onmaatschappelijkheidsbestrijding În Nederland I914-1970
dige krachten; alleen dan kunnen er werkelijk wetenschappelijke
resultaten worden geboekt. J. Sieders was één van de personeelsleden
van 'het eerste uur'. Hij werkte tot I952 als leider in gezinsoord
Ruinen.
'Wij hebben gewerkt met minimale middelen. Toen wij d'r uit gingen,
kon er ineens veel meer, de gezinsoorden werden helemaal gemoderniseerd.
Er kwam ik weet niet wat aan personeel. Wij zeiden wel eens "D'r
is een macht aan personeel, maar ze bereiken niks". En daar ben ik ergens
nog van overtuigd. Wij met onze geringe opleiding, met onze weinige
steun van psychiaters - gelukkig achteraf misschien ook wel - en
psychologen enzovoort hebben qua intermenselijk contact en qua inzet
verrekt veel bereikt. Daar ben ik heilig van overtuigd'.
In de praktijk blijkt het niet mee te vallen om geschikte mensen te vinden.
Volgens een nota uit 1956 zouden er idealiter in ieder gezinsoord
aanwezig moeten zijn: een directeur, een maatschappelijk werkster
met assistente, enkele gezinsverzorgsters, een jeugdleider, een kleuterleidster,
een arbeidsconsulent, een beambte huishoudelijke dienst en
De kamer van een personeelslid in een der gezinsoorden
II2
Onmaatschappelijken
een dienstbode. Voor alle oorden tezamen moeten er dan nog één
tuinman, één chauffeur en twee rapporteurs werke'n en ten behoeve
van de Centrale Werkplaats, waar mannen uit de gezinsoorden te
werk worden gesteld die men ongeschikt vindt vOOr het normale arbeidsproces,
een hoofd en een werkmeester.
Dit ideaalbeeld is echter nooit werkelijkheid geworden. Vergeleken
met de jaren veertig is er wel meer personeel - in I949 bijvoorbeeld
werkten er in tien gezinsoorden 43 personen en in 1955 in acht gezinsoorden
63 personen - maar niet genoeg om te voldoen aan de hogere
eisen die er in deze jaren aan het werk gesteld worden. Er is
voortdurend personeelstekort, waardoor degenen die er wel werken
overbelast geraken en vertrekken, zodat er behalve een tekort ook een
groot personeelsverloop is. De meeste vacatures gelden maatschappelijk
werksters en gezinsverzorgsters, allebei sleutelposities in het heropvoedingswerk.
Enkele voorbeelden:
- de Boomhof en Molengoot hebben in I955 een onderbezetting van
50%;
- in het Ronde Huis moeten in 1955 vier personeelsleden twaalf gezinnen
heropvoeden. Directeur en maatschappelijk werkster ontbreken
onde-r andere;
- Linde wordt in 1957 draaiende gehouden door twee gezinsverzorgsters
en éénjeugdleider, die er nog geen maand werkt.
Vanzelfsprekend baart dit alles de deskundigen grote zorgen. Wat
moet er op deze manier terechtkomen van al de mooie plannen? W.
Alberts, hoofd van het Contactorgaan, zegt hierover in 1956:
'A) Het heeft geen zin een façade op te trekken en te houden als hetgeen
er achter ligt noodlijdend is of dreigt te worden.
B} Het heeft evenmin zin om te theoretiseren en belangrijke betogen te
houden als de praktijk van het gehele experiment eigenlijk de toets
van de kritiek van deskundigen (nog) niet kan doorstaan.
C) Belangrijker dan de bespiegelingen op wetenschappelijk of semi-wetenschappelijk
niveau is dat gezien de personeelssituatie en de personeelsperspectieven
het thans beschikbare personeel "fit" gehouden
wordt door voortdurende intensieve aandacht van het Contactorgaan'
.4
Mevrouw M. Heymans! centraal maatschappelijk werkster, constateertin
195T
'Door het ontbreken van de nodige deskundige krachten in de gezinsoordteams
en het ontbreken van voldoende centraal maatschappelijk
II3