Geschiedenis van de onmaatschappelijkheidsbestrijding in ...

Onmaatschappelijkheidsbestrijding in Nederland 1914-197°
niet helemaal een onmogelijkheid is. Hij vraagt zich af of er geen andere
voor mevrouw B. geschikte middelen zijn'.
De dokter en de oordleider ontkennen dit. Het echtpaar is volgens hen
verstandelijk niet in staat tot periodieke onthouding. Voor een ring
zou mevrouw B. niet hygiënisch genoeg zijn en condooms zijn te
duur. Na enig heen en weer gepraat besluit men dat ds. Westmaas een
gesprek zal voeren met het echtpaar, waarbij hij mevrouw B. zowel
op de positieve als de negatieve consequenties van een eventueel besluit
zal wijzen. Hoe het gesprek verlopen is, laat zich raden, want we
lezen in het nazorgrapport van dit gezin dat mevrouw B. in 1960 en
1961 haar 13e en 14e bevalling had.
DE TERING NAAR DE NERING LEREN ZETTEN
'Mijn standpunt is altijd: ik leef bij de dag. Watje vandaag uitgeeft, kan
je morgen niet uitgeven. Zo heb ik't altijd geregeld'.
De Beer heeft nooit veel gespaard. In de tijd dat hij met zijn vrouwen
kinderen in het Ronde Huis verbleef niet en nu nog niet. 'Toen die tijd
was ik meer geïnteresseerd in een pakkie shag of een ouwe motorfiets
dan dat sparen je interesseerde'.
In de gezinsoorden wordt geprobeerd een dergelijke instelling te
veranderen. De financiële heropvoeding is erop gericht de gezinnen te
leren niet bij de dag te leven maar oog te hebben voor de toekomst.
Men moet leren de tering naar de nering te zetten, geen schulden te
maken en als deze er wel zijn, ze op tijd af te betalen. Het geld dat er
is, moet op verantwoorde wijze uitgegeven worden en het liefst moet
er ook nog wat gespaard worden. Eerst moeten huur, brandstof en
elektriciteit worden betaald, daarna eten en drinken (sober en eenvoudig),
vervolgens kleding en huisraad en als er dan nog iets over is mag
men pas denken aan radio's, brommers, een kippehok of siervoorwerpen.
De maatschappelijk werkster:
'Het was natuurlijk ook een feit dat er heel onoordeelkundig ingekocht
werd. Dat is zo klaar als een klontie. Dat zie je tegenwoordig nog, dat de
mensen met weinig inkomen veel luxueuser dingen inkopen dan de anderen'.
Op welke manier trachtte men de gezinnen te leren op de juiste manier
met hun financiën om te gaan? Een gezin kan worden opgenomen in
144
Onmaatschappelijken.
de financiële regeling. Zoals gezegd draagt de man dan zijn loon of
uitkering af aan de leiding, die het geld beheert. Behalve het weekbedrag
voor het huishouden, wordt er een bedrag gereserveerd voor
huur, brandstof en elektriciteit. Verder ontvangt het gezin een zogenaamd
vrij bedrag, zakgeld, dat besteed mag worden aan sigaretten,
snoepgoed, cadeautjes enz. Is er dan nog loon of uitkering over dan
moet dit samen met de kinderbijslag gespaard worden. De kinderbijslag
wordt ontvangen door de administrateur. Hij beschikt over een
volmacht die de man bij opname heeft moeten tekenen.
Om het sparen te stimuleren is er een omvangrijk spaarsysteem.
Voor ieder gezin is er op kantoor een grote spaarkaart met de volgende
zeven rubrieken.
Rubriek I: voor afbetaling van het ontvangen meubilair. Is dit afbetaald, dan
wordt in deze rubriek verder gespaard voor herinrichtingskosten
bij terugkeer naar de gemeente van herkomst.
Rubriek 2: voor aankoop en onderhoud van kleding en schoeisel.
Rubriek 3: voor aanvulling van meubilair en keukeninventaris, huishoudelijke
artikelen en bijvoorbeeld een naaimachine.
Rubriek 4: voor uitgaven welke niet gedekt worden door het vrije bedrag,
bijvoorbeeld tijdschriften, 'het krulletje in het haar van de vrouw'.
Rubriek 5: voor aanschaf en onderhoud van rijwielen voor werkende gezinsleden.
Rubriek 6: voor luxe artikelen zoals schemerlamp, schilderijtje, radio, etc,
Rubriek 7: voor reiskosten en andere uitgaven bijvoorbeeld voor St. Nicolaas
en verjaardagen. 20
Op iedere rubriek, behalve op rubriek VII, geeft het Rijk een bepaalde
toeslag, variërend van 25% tot 300%; dit laatste op rubriek I. Dit gebeurt
om het sparen te stimuleren en de gezinnen te helpen een zeker
bezit op te bouwen. Naarmate dit gezinsbezit groeit en het gezin de
inkomsten beter kan beheren, verminderen de toeslagen en krijgt het
gezin meer spaarrubrieken in eigen beheer. Dit gaat volgens hetzelfde
principe als de huishoudboekjes.
In bijzondere gevallen worden extra uitkeringen verstrekt, bijvoorbeeld
voor een baby-uitzet, een brilmontuur, premies voor ziekenfonds
en lidmaatschap van een kruisvereniging, kosten van vak- en
voortgezet onderwijs en reiskosten voor bezoek aan consultatiebureau'
s of artsen of bezoek aan familie in verband met ziekte of overlijden.
Men streeft ernaar om ook deze kosten uiteindelijk voor rekening
van het gezin te laten komen.
Door middel van controle op de financiën van de gezinnen en het
145