ACADEMY Magazine 2024

LEIDERSCHAP
optimistisch. “Ik ben nu meer dan 15 jaar actief als academicus, adviseur en
trainer. Ik ontmoet mooie, deskundige en integere mensen die hard werken en
niet om daar rijk van te worden. Ambtenaar zijn valt niet altijd mee. Zij mogen
zich van mij wel wat meer laten horen, ook richting de politiek. Het mag wat meer
schuren op die bovenste verdiepingen van die overheidsgebouwen. Mijn
oproep: bestuurders, omring je niet alleen met jaknikkers. Publiek leiderschap
moet ook van die ambtenaar komen, die best tegengas mag geven. In lezingen
‘Het is immers een
illusie te denken dat de
publieke leider het
allemaal wel weet’
en leergangen gebruik ik ter ondersteuning een leiderschapsstructuur gebaseerd
op zeven grote thema’s en domeinen van deze tijd. Ik noem er enkele. De
pregnantste is Communicatief leiderschap. Ambtenaren moeten meer dan
voorheen zelf de boer op met boodschappen, met stakeholders in gesprek,
plannen en beleid uitleggen en verkopen. Marketing van overheidsbeleid kunnen
ze niet meer alleen aan politici overlaten.”
Ook belangrijk is Ethisch leiderschap. Dat gaat vooral over integriteit en sociale
veiligheid, veelbesproken en tegelijk inflatoire begrippen. “Dat moeten we niet
oprekken tot in het oneindige. Maar belangrijk zijn deze thema’s desalniettemin.
Mensen, binnen- en buiten organisaties zien publieke leiders ook als
rolmodellen. ‘Als jij vertelt dat ik dingen niet mag of op een bepaalde manier
moet doen, kijk ik ook door een vergrootglas naar jou’. Duurzaam leiderschap
gaat over duurzaamheid incorporeren in alles dat je doet. De ambtelijke en
bestuurlijke top moet plannen en programma’s toetsen aan Europese richtlijnen
of aan de afspraak dat alles in 2050 CO₂-neutraal moet zijn. In Amsterdam woedt
een discussie over activistische ambtenaren. Mogen zij brandbrieven naar het
college sturen, waarin ze zeggen dat alles veel te langzaam gaat en ze desnoods
zelf in actie komen? Daarover spreek ik ook.”
“Ik ben niet voor beleid saboteren, maar vind dat ambtenaren wel op de grote
trom mogen slaan. Angst voor verstoring van het carrièreverloop zou daarbij
geen grote rol mogen spelen, omdat ambtenaren in Nederland een grote mate
van baanzekerheid hebben.” Als het gaat over Grenzeloos leiderschap denkt
Zeger dat ministeries en ambtenaren om een slag te maken in de energietransitie
en klimaatadaptatie moeten samenwerken met zowel bedrijven (bijvoorbeeld
Shell), Greenpeace als woningcorporaties en zorginstellingen. “Ik noem dat
sector-overstijgende samenwerking. Dat vraagt andere competities dan van
boven naar beneden een bureaucratie runnen.”
PROFIEL
Andere onderwerpen zijn
bijvoorbeeld 21ste-eeuwse
vaardigheden en de overheid van
de toekomst. Als gastdocent in
Singapore is Zeger daarnaast zeer
deskundig op het thema Westen
versus Azië. “Ik heb daar met mijn
gezin ruim zes jaar gewoond en
gewerkt. Dat heeft mijn wereldbeeld
veranderd en ik ben kritischer naar
Nederland gaan kijken. Singapore is
een pragmatisch land dat ‘best
practices’ van andere landen
mengt. Van Nederland kopieerden
ze decennia geleden het systeem
van sociale woningbouw, maar
inmiddels kunnen wij op dat vlak
meer van Singapore leren. We
mogen wat dat betreft wel wat meer
buiten onze landsgrenzen kijken,
zeker als we beweren een open
handelsland te zijn.”
Onderwerpen
Duurzaamheid, Energietransitie,
Leiderschap
SPEAKERSACADEMY.NL 149