ACADEMY Magazine 2024

DUURZAAMHEID
enorme stroomversnelling, die ver uitgaat boven de golfbeweging in het klimaat
gedurende vele duizenden jaren, en kunnen hooguit voorkomen dat het te veel
verandert.” Dat besef is te weinig doorgedrongen tot overheden, Defensie,
bedrijven en burgers. Tom zet zich in om daarin verandering te brengen. “Ik ben
geen klimaatdeskundige, maar kijk vooral naar wat dit betekent voor onze
veiligheid in de breedste zin des woords. Dus ook voor die van onze aanvoerketens,
economie en bedrijven. Vergeet fysieke veiligheid niet. Dat is meer de
Defensiekant. Ik praat veel met het bedrijfsleven en kennisinstituten over
innoveren op circulariteit en geef vaak als voorbeeld water halen uit woestijnlucht.
Dat werkt. Net als onszelf onafhankelijker maken van grondstoffen en
zorgen dat we ze minder nodig hebben. Dat voorkomt veel ellende. Bovendien
kunnen we de aarde niet oneindig uithollen. Het houdt een keer op.”
‘Mensen beseffen
onvoldoende hoe snel
klimaatverandering gaat’
Green deal
We praten over hergebruik, recyclen, maar moeten ook begrijpen dat we allemaal
volgelingen zijn van de industriële revolutie. We zijn gewend grondstoffen om te
zetten in producten die vaak nog eindigen als afval. Het is nodig de omslag te
maken van de eenrichtingsketen naar de circulaire economie. Daar kan
Nederland echt een businesscase van maken en in voorop lopen. De omslag
hoeft trouwens niet te betekenen dat we de huidige industriële kracht moeten
afbreken. We moeten die omvormen naar een toekomstmodel.” Tom
Middendorp erkent dat veel mensen het wel begrijpen, maar worden afgeschrikt
wanneer ze alleen horen wat misgaat. Dat vertaalt zich in weerstand tegen op
zich vaak noodzakelijke maatregelen. “Nodig zijn zowel druk van boven, zoals
het in wetgeving verankeren van de Europese Green deal, als vertellen aan
mensen en bedrijven hoe zij en de planeet ervan kunnen profiteren. Bedrijven
moeten bijvoorbeeld anders opereren, of ze dat willen of niet. Ze moeten van een
vrij negatieve incentive een profijtelijk model proberen te maken.”
Tijdens lezingen bespreekt Tom
eerst het grote geheel aan de
hand van wat hij noemt de vier
aandachtspunten, trends die een
stempel drukken op deze eeuw:
klimaatverandering (inclusief
grondstoffenschaarste), de groei
van de wereldbevolking, de
toenemende kloof tussen vraag
en aanbod en de transitie naar
een gefragmenteerde wereld. “De
uitdaging van deze eeuw is vooral
het overbruggen van de kloof
tussen vraag en aanbod. Dat kan
alleen als we afscheid nemen van
ons industriële tijdperk.”
Hetzelfde wil hij meegeven aan
middelbare scholieren. “We
moeten de volgende generatie
aan de hand van deze vier punten
confronteren met de gevolgen van
klimaatverandering. Nu leren ze
meer over het verleden dan over
wat nu speelt.”
Onderwerpen
Duurzaamheid, Energietransitie,
Leiderschap
PROFIEL
Waar het al goed gaat
De Klimaatgeneraal noemt enkele voorbeelden van waar het al goed gaat. “Ik
woon vlakbij Food Valley in de Gelderse Vallei. Daar zijn allerlei bedrijven bezig
met circulariteit. Ze ontwikkelen duurzame producten en een nieuwe businesscase
voor de toekomst.” Dat zie je ook op energiegebied. Op bedrijventerrein
Hessenpoort in Zwolle werken bedrijven samen om overbelasting van het
elektriciteitsnetwerk te voorkomen. “De gedachte is lokaal opgewekte energie
gelijk te benutten. Dit voorkomt congestie en maakt Overijsselse ondernemers
onafhankelijk van energiestromen uit het buitenland. In de Sinaï-woestijn zijn we
bezig met een groot vergroeningsproject waarin honderden miljoenen worden
gestoken. Om de negatieve spiraal te doorbreken. Vroeger liepen er rivieren. Die
willen we door middel van baggeren omhoog krijgen. Dan gaan we ze beplanten
met planten die tegen brakwater kunnen en zetten we ecofilters in. Zo kunnen we
in deze woestijn een omkering bereiken.”
81