Juridische haken en ogen aan arbeidscontracten voor bepaalde tijd

matigingsbevoegdheid strekt zich naar de letter niet uit tot gevallen die op één lijn zijn te
stellen met het geval van een vernietigbare opzegging. Tijdens de behandeling van
wetsvoorstel 25 263 in de Eerste Kamer is deze kwestie aan de orde gekomen. De
toenmalige bewindslieden hebben medegedeeld dat in dergelijke gevallen eventueel een
beroep kan worden gedaan op de redelijkheid en billijkheid als bedoeld in artikel 6:248
BW. [noot:37] Er is hierover destijds het volgende opgemerkt:
‘‘Ontwerp-artikel 680a en toepassing van de matigingsbevoegdheid voor ‘op een lijn te
stellen gevallen’. Verhulp meent dat de voorgestelde beperking van de
matigingsbevoegdheid van de rechter – in tegenstelling tot de geldende jurisprudentie
van de Hoge Raad – zich niet langer uitstrekt tot andere gevallen dan loonvorderingen
die zijn gebaseerd op een nietige beëindiging van de arbeidsovereenkomst. (...) In de
memorie van antwoord bij bovengenoemd wetsvoorstel (Kamerstukken II, 1990–’91, 21
479, nr. 6, blz. 11) wordt opgemerkt dat de nieuwe bepaling toepassing kan vinden
zowel wanneer de in (...) geregelde nietigheden worden ingeroepen als ook wanneer bij
een ontslag op staande voet wegens een dringende reden de nietigheid van het ontslag
(...) wordt ingeroepen. In andere gevallen kan eventueel een beroep worden gedaan op
artikel 248 lid 2 Boek 6 BW. Volgens dit artikel is een tussen partijen als gevolg van de
overeenkomst geldende regel niet van toepassing voor zover dit in de gegeven
omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou
zijn.’’
2.21. In de jurisprudentie met betrekking tot artikel 7:680a BW wordt hierbij
aangesloten. Ik wijs bijvoorbeeld op Hoge Raad 26 maart 2004, JAR 2004, 111
rechtsoverweging 3.3.:
‘‘(...)Ingevolge art. 7:680a BW is de rechter slechts bevoegd om een vordering tot
doorbetaling van loon die gegrond is op de vernietigbaarheid van de opzegging van de
arbeidsovereenkomst te matigen, (...)’’ (cursivering toevoeging van LT)
In een recenter arrest van de Hoge Raad van 23 september 2005, JOL 2005, 511 wordt
artikel 7:680a BW van overeenkomstige toepassing verklaard. Rechtsoverweging 3.5 van
dat arrest luidt:
‘‘Indien het hof heeft geoordeeld dat het beroep op matiging van de loonvordering
(...)reeds afstuitte op het ontbreken van een wettelijke grondslag voor een dergelijke
matiging, dan had het zijn beslissing op dit punt moeten motiveren. Hierbij verdient
opmerking dat in een geval als het onderhavige art. 7:680a BW zich leent voor
overeenkomstige toepassing. Blijkens de in cassatie niet bestreden vaststellingen van het
hof is immers voor de in dit geding tot twistpunt geworden overgang van onderneming
van [B] naar [eiser] door [B] aan [verweerder] ontslag aangezegd en aan de Regionaal
Directeur voor de Arbeidsvoorziening toestemming gevraagd voor de beëindiging van het
dienstverband, maar kon de na die overgang verleende toestemming naar het oordeel
van de rechter geen gevolg meer hebben doordat [verweerder] inmiddels van
rechtswege in dienst was bij [eiser].’’
De gedane opzegging van de arbeidsovereenkomst door [B] kon in het geval van het
geciteerde arrest geen gevolg hebben. Immers, voordat [B] de vereiste toestemming had
verkregen is [verweerder] (ten gevolge van de overgang van de onderneming) van
rechtswege in dienst betreden bij [eiser]. Er was in dat geval sprake van een opzegging
van de arbeidsovereenkomst welke niet rechtsgeldig heeft plaatsgevonden. Er is dan
aanleiding om art. 7:680a BW toe te passen.
2.22. In de onderhavige zaak is geen sprake van een vernietigbare opzegging. Het gaat
hier om de vraag of de betrokken arbeidsovereenkomst al dan niet van rechtswege is
geeindigd. Van belang is dat de wetgever de aanbeveling van de werkgroep Ontslagrecht
van de Vereniging voor Arbeidsrecht, om de matigingsbevoegdheid ook toe te laten bij
een geschil over de vraag of de arbeidsovereenkomst van rechtswege is geëindigd (door
in de wettekst tussen te voegen ‘‘of het niet van rechtswege of anderszins niet
rechtsgeldig beëindigd zijn’’), [noot:38] niet heeft gevolgd. De minister reageerde
destijds als volgt op de aanbeveling: ‘‘Ik betwijfel zeer of een dergelijke regeling nodig is
OSR Juridische Opleidingen 119