Juridische haken en ogen aan arbeidscontracten voor bepaalde tijd

In een uitspraak van de Kantonrechter Alphen aan den Rijn van 2 december 199715
kreeg een, voor de duur van het seizoen, aangestelde touringcarchauffeur op 19
september van zijn werkgever bericht dat zijn werkzaamheden per 1 november zouden
eindigen. De arbeidsovereenkomst eindigde derhalve van rechtswege op 31 oktober. De
werknemer beriep zich op de nietigheid van het per 1 november gegeven ontslag. De
werkgever motiveerde het einde van rechtswege door te verwijzen naar de toelichting bij
de toepasselijke cao, waaruit blijkt dat het seizoen gewoonlijk loopt van mei tot oktober
en dat de exacte einddatum afhangt van de hoeveelheid werk. De cao gaat er daarbij
uitdrukkelijk van uit dat seizoen contracten van rechtswege eindigen. De kantonrechter
gaf de werknemer gelijk, omdat de werkgever, afhankelijk van het aantal opdrachten,
moet bepalen wanneer het seizoen precies eindigt, bevat de arbeidsovereenkomst een
subjectief element en kan derhalve niet van rechtswege eindigen, de bedoeling van de
cao ten spijt.
In 2007 oordeelde de Kantonrechter Leeuwarden in gelijke zin. In deze zaak betrof het
een werknemer die op 1 juni 2005 op basis van een schriftelijke arbeidsovereenkomst in
dienst was getreden bij de werkgever. In deze arbeidsovereenkomst wordt gesproken
van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, zonder dat er een objectieve
einddatum wordt vermeld. De eerste arbeidsovereenkomst wordt met ingang van 1
augustus 2006 verlengd voor bepaalde tijd, en wel voor de duur van negen maanden.
Werknemer wordt vervolgens ziek. Na verloop van de negen maanden meent de
werkgever dat de arbeidsovereenkomst van rechtswege is geëindigd en stopt met het
betalen van loon. Volgens werknemer was de eerste arbeidsovereenkomst echter aan te
merken als zijnde een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Doordat deze
arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd is voortgezet met een arbeidsovereenkomst
voor bepaalde tijd was volgens werknemer ingevolge de Ragetlie-regel opzegging vereist.
De kantonrechter overweegt dat weliswaar bovenaan de overeenkomst staat dat deze
voor bepaalde tijd is, maar in de overeenkomst is vervolgens geen objectief bepaalbare
termijn opgenomen. Bij gebreke van een objectief bepaalbare termijn geldt de
betreffende arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd, aldus de kantonrechter.16
Voor een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd is derhalve vereist dat het einde
objectief bepaalbaar is. Het ligt in de rede dat doorgaans de einddatum of omstandigheid
in een schriftelijke arbeidsovereenkomst wordt opgenomen. Op grond van artikel 7:655
BW dient een werkgever zijn werknemer wel schriftelijk te informeren over de aard en de
duur van de arbeidsovereenkomst, maar overtreding van deze verplichting heeft geen
gevolgen voor de geldigheid van een overeenkomst van bepaalde tijd. Het ontbreken van
een schriftelijke afspraak waaruit de objectieve einddatum blijkt, brengt immers niet mee
dat er geen sprake kan zijn van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. Een
arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd kan in beginsel mondeling worden
overeengekomen.17 Vanuit bewijsrechtelijk oogpunt verdient het aanbeveling de
afspraken goed op schrift te stellen.
Verschijningsvormen arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd
De arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd komt in verschillende verschijningsvormen
voor. In het hierna volgende worden de belangrijkste behandeld.(18)
De meest voor de hand liggende arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd is de
overeenkomst voor kalendermatig bepaalde tijd. Deze overeenkomst geldt voor een
duidelijk van tevoren omschreven tijdvak. In het contract wordt een concrete einddatum
genoemd, bijvoorbeeld 31 maart 2006, dan wel wordt in het contract de periode
waarvoor het contract is aangegaan genoemd, bijvoorbeeld twaalf maanden.
Een andere veel voorkomende verschijningsvorm van het contract voor bepaalde tijd is
de arbeidsovereenkomst voor betrekkelijk bepaalde tijd. (19) Deze overeenkomst wordt
ook wel arbeidsovereenkomst voor (objectief) bepaalbare duur genoemd.
Gedacht kan worden aan bijvoorbeeld dienstverbanden voor de duur van een project of
ter vervanging van een zieke werknemer. Het is in zo’n geval duidelijk dat de
werkzaamheden vroeg of laat afgelopen zullen zijn, maar de exacte einddatum staat niet
OSR Juridische Opleidingen 6