Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
3 1 8 JERÓNIMO DE BRITO
sermonem protendit, adhortatur, inducit, dialecticus uero doctrinam, quae,
quadam connexionis methodo, paucis uerbis continetur, includit. Hanc
denique, etsi alii artem adulatoriam nuncuparunt, Plato tamen peritiam
quamdam, uoluptatem auditoribus afferentem, appellauit.
Huius in oratione concinnitas Gorgiae tribuitur, Aristoteli neruositas,
Theophrasto dulcedo, Platoni ubertas, Demostheni audacia, Pericli auctoritas,
Ciceroni uero haec omnia cummulate, ac praeterea uehementia, facundia,
grauitas et summa auctoritas, uultus, gestus, uocis motusque cum [28]
optima tum iucunda moderatio. Quae cum in oratione perfecta et suis
numeris absoluta semper desiderentur, nonne ut sic difficillimum captu,
excellentem gloria iudicatis? Haec itaque ad tolerandas iniurias, ad
sedandos animos uel etiam demulcendos et quoquo uelis deducendos, ad
uoluntates hominum impellendas in rebus arduis plurimum potest. Quae,
ut reliqua praetermittam, ita necessaria rei publicae iudicatur ut qua uel
iudicis religio, uel magistratus auctoritas, uel urbis moderatio et uirtutum
incitatio contineatur, sic nihil munificentius, iucundius nihil, nihil uberius,
nihil hominum generi commodius, nihil a feritate remotius et humanitati
coniunctius esse uideatur quam elegans pulchra, uenusta perpolitaque
oratio. Hac denique, ut bruta ab hominibus ratione superantur, homines
alios antecellunt ut, quod ui et armis effici non possit, eloquentia superetur.
Sed, ne amore Eloquentiae uidear de illa plura dicere quam quae nostra
postulet oratio, Grammaticam ultimo explicemus.
Grammatica
Quae, ut dialecticus uerum et rhetor ornatum, sic grammaticus congruum
in oratione considerat. Ita ut nihil insuaue, nihil obscure, nihil barbare in
oratione contineatur quod nostras aures offendat, [29] sed ea uerborum
elegantia et dictionum cohaerentia ita eluceat oratio ut easdem aures
demulceat nimiaque afficiat uoluptate. Neque solum iis contenta limitibus
Grammatica facultas, uerum Carmentes Musas ita docuit ut suaui quadam
differentia diuersos cantus componant. Et ueteres scriptores admonuit
ut, quasi perpetuis monumentis, maiorum nostrorum res praeclare gestas
tamquam praesentes efficerent.
Haec autem a Socrate uelut fundamentum quodam et aliarum artium
tutela definitur, quibus, nisi prius bene iactis, nulla alia scientia recte poterit
consistere. Quae tanto in pretio apud priscos illos Aegyptios habebatur
ut Theuth ille, huius artis inuentor, (quamquam Cadmo primae litterae
tribuantur, uerius tamen Mosi uel Adamo) a Platone scientiarum omnium
pater appelletur. Quamobrem omnem laudem omnemque commendationem
suo quodammodo iure sibi uindicat.